Astronomen – onder wie uit Leiden – hebben wolkenbanden in de atmosfeer van een dubbele bruine dwerg waargenomen.
De banden lijken op die in de atmosfeer van Jupiter en zijn gevonden met behulp van polarimetrie, een techniek waarmee de voorkeursrichting van de trillingen van licht wordt gemeten.
Hij wordt onder andere gebruikt om de eigenschappen van de atmosfeer van sterren en planeten – waaronder de aarde – te onderzoeken.
De dubbele bruine dwerg, Luhman 16, staat op een afstand van slechts 6,5 lichtjaar in het zuidelijke sterrenbeeld Vela (Zeilen). Het paar bestaat uit twee gasbollen elk met een massa van ongeveer 30 maal die van Jupiter en vormen dus een overgang tussen sterren en reuzenplaneten.
Ze draaien in ruim 27 jaar om elkaar heen op een afstand die iets kleiner is dan die van Jupiter tot de zon. Het zijn de meest nabije bruine dwergen die we nu kennen.
Maxwell Millar-Blanchaer en collega’s observeerden het paar in april 2018 met de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili.
Het infrarode licht van de twee bruine dwergen bleek toen een geringe lineaire polarisatie te vertonen, een effect dat veroorzaakt wordt door de verstrooiing van hun inwendige warmtestraling door wolken- en mistdeeltjes in hun koelere atmosfeer.
Hoewel de astronomen niet in staat waren om daadwerkelijk wolkenbanden te onderscheiden, kon hun aanwezigheid wel met behulp van speciale atmosfeermodellen worden afgeleid.
De polarisatie in het licht van Luhman 16B zou zowel door de afplatting van deze bruine dwerg als door de aanwezigheid van wolkenbanden kunnen worden verklaard.
Die in het licht van Luhman 16A wijzen er echter op dat hier zeker wolkenbanden in het spel moeten zijn.
Om hoeveel banden dat gaat is nog onduidelijk, maar de astronomen denken aan twee.
Nu het gelukt is om via polarimetrie wolkenbanden op bruine dwergen te detecteren hebben de astronomen goede hoop dat dit in de toekomst ook zal lukken bij de reuzenplaneten bij andere sterren.
(GB/Astrophysical Journal 894: 42) Uit Zenit oktober 2020
(Image Credit: NASA/JPL/Gemini Observatory/AURA/NSF)
