Uit waarnemingen met de Webb-ruimtetelescoop blijkt dat er om de ster Kepler-51 niet drie, maar minstens vier planeten cirkelen. De ontdekking werd gedaan toen astronomen van Pennsylvania State University (VS) en Osaka University (Japan) de ruimtetelescoop op Kepler-51 hadden gericht om diens derde planeet – Kepler-51d – goed onder de loep te kunnen nemen. De betreffende waarneming ging bijna de mist in doordat de planeet twee uur eerder dan verwacht voor de ster langs schoof. Na bestudering van nieuwe en bestaande gegevens van verschillende telescopen in de ruimte en op aarde zijn de onderzoekers tot de conclusie gekomen dat de beste verklaring voor deze vervroegde planeetovergang een vierde planeet is, wiens zwaartekracht de banen van de overige planeten in het stelsel beïnvloedt (Astronomical Journal). Wanneer een planeet vanaf de aarde gezien voor zijn ster langs schuift houdt hij een deel van het licht van de ster tegen, waardoor diens helderheid een beetje afneemt. De duur en de grootte van deze afname levert informatie op over de grootte en andere kenmerken van de planeet. Op die manier was eerder al vastgesteld dat de drie bekende planeten van Kepler-51 sterk opgezwollen zijn: ze zijn ongeveer zo groot als Saturnus, maar hebben slechts enkele malen zoveel massa als de aarde. Als gevolg daarvan hebben ze ongeveer de dichtheid van een suikerspin, maar onduidelijk is hoe ze in stand kunnen blijven: de intense straling van hun ster zou hun atmosferen eigenlijk moeten wegblazen. Vandaar dat de astronomen een van deze planeten wilden bekijken met de Webb-ruimtetelescoop. De onderzoekers hadden geen reden om aan te nemen dat het bestaande drie-planetenmodel van Kepler-51 niet klopte. In mei 2023 was met de telescoop van het Apache Point Observatory nog een overgang van planeet Kepler-51b waargenomen die precies op het verwachte tijdstip plaatsvond. Maar een maand later ging het bij Kepler-51d dus bijna mis: de planeetovergang begon veel te vroeg, maar werd gelukkig nog net geregistreerd. Op zoek naar een verklaring, hebben de onderzoekers nog geprobeerd om het drie-planetenmodel van Kepler-51 in overeenstemming te brengen met de vroege verschijning van Kepler-51d, maar dat lukte met geen mogelijkheid. Pas nadat een vierde planeet aan het plaatje was toegevoegd werd de afwijking begrijpelijk. Over die vierde planeet, die de aanduiding Kepler-51e heeft gekregen, is verder nog niet zo veel bekend. Waarschijnlijk heeft hij ongeveer dezelfde massa als de drie overige planeten, en doorloopt hij een cirkelbaan met een omlooptijd van 264 dagen. Maar het is ook mogelijk dat hij méér massa heeft en in een wijdere baan om de ster cirkelt. (EE) (Image credit: STScI)
