Trojanen komen niet alleen voor bij planeten – planetoïden die in dezelfde baan om de zon draaien als bijvoorbeeld Jupiter – maar ook bij de balkvormige sterrenconcentratie in het centrum van het Melkwegstelsel. Daar gaat het om bolvormige sterrenhopen die in dezelfde tijd rond dit centrum draaien als de balk rond zijn as. Deze Trojaanse bolhopen blijven daarbij steeds op dezelfde posities c.q. in dezelfde evenwichtspunten ten opzichte van deze balk, net zoals de twee planetoïdenwolken aan weerszijden van Jupiter. De sterrenbalk in het Melkwegcentrum – en in het centrum van veel andere spiraalstelsels – beïnvloedt door zijn langgerekte vorm en draaiing het omringende gravitatieveld. Die invloed wordt nog gecompliceerder doordat de draaiing van de balk als gevolg van de ‘wrijving’ (zwaartekrachtswisselwerking) met de donkere materie in de loop der tijd heel langzaam vertraagt. Deze invloeden blijken zich tot op veel grotere afstanden te manifesteren dan tot nu toe werd gedacht. Niet alleen op de interstellaire materie en sterren, maar ook op sterrenhopen. Adam Dillamore en collega’s hebben nu door het terugrekenen van de beweging van 140 bolhopen in een langzaam veranderend gravitatieveld minstens tien Trojaanse bolhopen bij de sterrenbalk gevonden die daar niet zijn ontstaan. Dat gebeurde op veel grotere afstanden, maar door de verreikende zwaartekracht-invloed van de balk werden hun oorspronkelijke banen significant veranderd. Eenmaal in de buurt van de balk werden ze in een zogeheten co-rotatie met deze balk gevangen, en daarmee een soort Trojanen. Enkele bolhopen kwamen van zulke grote afstanden dat hun oorspronkelijke baanbeweging uiteindelijk misschien werd omgedraaid.
Bolvormige sterrenhopen behoren tot de oudste objecten van het Melkwegstelsel en zijn belangrijk voor het onderzoek naar de vroegste stadia van het ontstaan van dit stelsel. Deze bolhopen worden ruwweg in twee groepen verdeeld: bolhopen die lang geleden in het Melkwegstelsel zijn ontstaan en bolhopen die later werden ingevangen toen het Melkwegstelsel satellietstelsels opslokte. De Trojaanse bolhopen wijzen erop dat de nu waargenomen verdeling van de bolhopen significant kan afwijken van die tijdens hun ontstaan. (GB/Astrophysical Journal Letters 971: L4) (Image credit: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA); Acknowledgment: P. Knezek (WIYN)
