Nijmegen/Amsterdam, 8 december 2020
Mogelijk veel meteoren bij Geminiden-sterrenregen in nacht van 13 op 14 december
Op zondagavond 13 december vindt het maximum plaats van de meteorenzwerm de Geminiden. Volgens Marc van der Sluys van hemel.waarnemen.com zijn de astronomische omstandigheden dit jaar gunstig, omdat de maan niet stoort. Mogelijk zijn bij helder weer met het blote oog tot wel honderd ‘vallende sterren’ per uur te zien. De Universiteit van Amsterdam organiseert samen met de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde vanaf 21.00 uur een livestream.
De Geminiden zijn vernoemd naar het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini), omdat de meteoren uit dat sterrenbeeld lijken te komen. In werkelijkheid wordt de meteorenzwerm veroorzaakt doordat de aarde door het achtergelaten puin van de planetoïde Phaethon trekt. Dat gebeurt elk jaar rond dezelfde datum. Dit jaar zijn de omstandigheden gunstig omdat het hoogtepunt laat in de avond plaatsvindt en de maan pas in de ochtend opkomt.
Volgens hemel.waarnemen.com neemt het aantal meteoren gedurende de nacht toe van circa 75-90 per uur rond middernacht (kijk naar het oosten) tot 100-120 per uur rond 2.00 uur (in het zuiden). Om de meteoren waar te nemen is geen speciale apparatuur nodig. Het blote oog, een heldere hemel en warme kleding volstaan. Door een donkere plaats op te zoeken, kunnen ook zwakkere meteoren worden waargenomen.
De Geminiden kenmerken zich door hun grote aantallen, hun helderheid, hun gelige kleur en de korte sporen die ze nalaten. De Geminiden bereiken een snelheid van circa 125.000 km per uur. Dat is voor meteoren niet heel snel of langzaam.
Livestream vanaf dak van Universiteit van Amsterdam
Het Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde van de Universiteit van Amsterdam organiseert samen met de Werkgroep Meteoren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde een livestream op Youtube. Op zondagavond 13 december vanaf 21.00 uur is de livestream beschikbaar via youtube.com
Er zijn onder andere live-beelden vanaf het dak van het instituut. Bij slecht weer gebruikt de organisatie beelden van radiotelescopen. Die telescopen kunnen door de wolken heen kijken. Sterrenkundehoogleraar en radioastronoom Ralph Wijers (UvA) en meteorenexpert Felix Bettonvil (Universiteit Leiden en KNVWS) geven uitleg. Na de livestream kunnen liefhebbers samen virtueel verder kijken met de Werkgroep Meteoren.
Vallende sterren
Vallende sterren zijn lichtflitsen die af en toe aan de sterrenhemel verschijnen. De flitsen hebben echter niets met sterren te maken. Ze worden veroorzaakt door ruimtepuin, vaak niet groter dan een zandkorrel, dat ongeveer honderd kilometer boven ons hoofd in de aardatmosfeer terechtkomt. Door de hoge snelheden van het ruimtepuin wordt de lucht vóór zo’n gruisdeeltje gecomprimeerd, verhit en aan het gloeien gebracht. Dat zien we op aarde als een flitsje.
hemel.waarnemen.com en de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
(Image credit-Ed-Sweeney-via-Navicore-Wikipedia)