Door Martien Jacobs (KNVWS)
Image credit: sterrenwacht Presikheaven
Nederland kent ruim 60 lidorganisaties van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS). Daarnaast zijn er ook onafhankelijk opererende organisaties en individuen actief op het gebied van weer- en sterrenkunde. Samen maken zij dat er overal in Nederland weer- en sterrenkundige activiteiten plaatsvinden. Enkele keren per jaar gebeuren er landelijk gecoördineerde sterrenkundige activiteiten: de Landelijke Sterrenkijkdagen, de Zonnekijkdag en ook tijdens de Nacht van de Nacht. De laatste wordt georganiseerd door de Natuur- en Milieufederaties waarbij de KNVWS zich aansluit.
Sterrenkijkdagen 2024
De Sterrenkijkdagen zijn daarvan verreweg de oudste en werden in 2024 voor de 48ste maal gehouden.
Op 57 plaatsen konden belangstellenden terecht. Naar schatting 10.000 bezoekers vonden hun weg naar de
opgestelde telescopen en overige activiteiten. Vaak wilde men met de mobiel door een telescoop een foto van de maan maken. Een kind reageerde: “Mamma, mamma, kom eens kijken. De maan is groot en heeft allemaal rondjes!” Al met al heel gezellig, met name voor gezinnen met kinderen. Soms kwamen bezoekers niet alleen uit de buurt, maar hadden er autoritten van meer dan een uur voor over. Garantie op een onbewolkte hemel is helaas niet te geven. Daarom was er op veel locaties een binnenprogramma dat niet van het weer afhankelijk is. Voor de deelnemende organisaties zijn de Landelijke Sterrenkijkdagen vaak een jaarlijks terugkerend hoogtepunt op hun activiteitenkalender.
Sterrenkijkdagen 2025
In 2025 worden het de 49ste Landelijke Sterrenkijkdagen, waarvoor het weekend van 7 tot en met 9 maart is gekozen. Als het weer wil meewerken is er dan aan de hemel weer genoeg te beleven. Zo is de maan in het eerste kwartier en in de buurt staan de planeet Mars en Jupiter. Verder is het sterrenbeeld Orion met zijn gasnevel te zien, een kraamkamer van nieuwe sterren. En daar weer in de buurt staan de Plejaden. Al deze objecten zijn te vinden aan de zuid tot zuid-oostelijke sterrenhemel. Op veel locaties vinden voordrachten plaats. In de Oude Sterrewacht in Leiden is een lichtlab ingericht, waar de eigenschappen van het licht als boodschapper tussen de sterren en de aarde worden gedemonstreerd. Bezoekers kunnen ook zelf proefjes doen. Relatief nieuw is stoepsterrenkunde. De telescoop staat dan op een plaats waar als regel veel publiek komt, zoals in de buurt van een winkelcentrum. Lager kan de drempel om mee te doen niet gemaakt worden.
Locaties en aanmelding
De KNVWS zorgt voor landelijke publiciteit en maakt ondersteunend materiaal beschikbaar in de vorm van folders, posters en waarneemtips. Alle aangemelde activiteiten worden gepubliceerd op de site van de KNVWS (www.sterrenkijkdagen.nl). De activiteiten verschijnen op een aanklikbare kaart waarop de locaties zichtbaar zijn en waar ook de meest actuele informatie staat. Ook de actuele weer- en bewolkingskaart is er te vinden. Deelnemers van voorgaande jaren worden aangeschreven. Mocht je daar niet bij zijn maar wel graag mee willen doen, dan kan dat via een aanmeld formulier dat op de sterrenkijkpagina staat. Mocht dat niet lukken, dan is een mailtje naar penningmeester@knvws.nl het alternatief.