Astronomen hebben de geërodeerde overblijfselen gevonden van meer dan honderd sterrenstelsels die zich in het stadium van een overgang van dwergstelsel naar bolvormige sterrenhoop bevinden. Deze ultracompacte dwergstelsels zijn veel kleiner en lichter dan gewone dwergen maar te groot en te zwaar voor een bolvormige sterrenhoop. Dit waarnemingsresultaat bevestigt dat vele ultra-compacte dwergstelsels (UCD’s) waarschijnlijk de overblijfselen zijn van geërodeerde dwergstelsels. Met hun diameter van enkele tientallen tot enkele honderden lichtjaren behoren UCD’s tot de meest compacte sterrenstelsels. Al meer dan twintig jaar geleden werd gesuggereerd dat ze de overblijfselen van geërodeerde dwergstelsels zou maar daarvan moest eerst spectroscopisch de afstand worden bepaald om te kunnen uitsluiten dat het geen gewone stelsels ver voorbij de Virgocluster waren. Hierna bleven er 106 echte ultra-compacte dwergstelsels over. Deze UCD-dwergstelsels kwamen overal verspreid door de Virgocluster voor, maar vrijwel altijd in de omgeving van een groot, gewoon stelsels. Dat wijst er sterk op dat zij zijn ontstaan doordat hun buitenste delen door de aantrekkingskracht van hun grote buur worden ‘afgestroopt.’ Op sommige opnamen werden ook sporen van dit afstroopproces gevonden, in de vorm van rechte en S-vormige slierten die uit de stelsels ontspringen. Ook de rodere kleur van sommige UCD’s wijst op dit mechanisme. De ultra-compacte dwergen vormen zo het laatste hiaat in een aaneengesloten evolutiereeks en -proces tussen sterrenstelsels en sterrenhopen. Omdat deze stelsels zo lichtzwak zijn, verwachten de astronomen dat er waarschijnlijk nog wel meer – en ook nog kleinere en zwakkere – van deze dwergen-in-transitie gevonden zullen worden. (GB/Nature 623, blz. 296)
(Image Credit: NOIRLab/NSF/AURA/NASA/R. Gendler/K. Wang)
