Astronomen hebben voor het eerst supernovaresten gevonden buiten de Grote Magelhaense Wolk, de grootste begeleider van het Melkwegstelsel. Het gaat om twee ringvormige structuren die de overblijfselen zijn van zware sterren die aan het einde van hun leven zijn ontploft. Beide staan ruim 8000 lichtjaar buiten de grenzen van het gebied waarin de sterren en het gas van dit 14.000 lichtjaar grote sterrenstelsel zijn geconcentreerd. De eerste ring werd in 2022 door Miroslav Filipović en collega’s ontdekt met de Australian Square Kilometre Array Pathfinder, een grote radio-interferometer in West-Australië. In eerste instantie werd gedacht dat het object behoort tot een pas ontdekte nieuwe klasse van extragalactische radiobronnen,
Odd Radio Circles. Maar omdat er geen spoor van een sterrenstelsel werd gevonden, zou het wel om een supernovarest moeten gaan. Kort daarna werd met de Spektrum-Roentgen-Gamma-satelliet aan de zelfde zijde van de Grote Magelhaense Wolk een tweede kandidaat gevonden. Vervolgwaarnemingen met de röntgensatelliet XMM-Newton en de radiotelescoop MeerKAT (in Zuid-Afrika) laten nu zien dat de omvang, helderheid en andere eigenschappen van de twee ringen overeenkomen met die van de al bekende supernovaresten binnen de Grote Magelhaense Wolk. Beide hebben een perfect ronde vorm. De ene, J0614-7251, is 193 boogseconden groot en de andere, J0624-6948, 215 boogseconden. Dat komt op de afstand van de GMW – 160.000 lichtjaar – overeen met respectievelijk 150 en 165 lichtjaar. De voorlopers van de twee supernovaresten zijn hoogstwaarschijnlijk zware sterren die door interacties tussen de beide Magelhaense Wolken en het Melkwegstelsel uit de Grote Wolk zijn getrokken. Dat moet langer dan een miljard jaar geleden zijn gebeurd, want toen heeft de laatste interactie plaatsgevonden. De explosie van de sterren vond veel recenter plaats, omdat hun resten anders al lang verdwenen zouden zijn. Manami Sasaki en collega’s verwachten dat er nog wel meer supernovaresten rond de Magelhaense Wolken gevonden zullen worden. Met behulp van deze nieuwe populatie zullen dan ook de effecten van exploderende sterren in gasarme milieus beter bestudeerd kunnen worden. (GB/Astronomy & Astrophysics 693, L15) (Image credit: Manami Sasaki e.a.)
