Een team van astronomen heeft het eerste directe bewijs gevonden dat groepjes sterren hun planeet-vormende schijf aan flarden kunnen scheuren.
Het resultaat is een kromgetrokken schijf met gekantelde ringen.
De resultaten zijn gebaseerd op waarnemingen met de Europese Very Large Telescope (VLT) en de internationale Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Ons zonnestelsel is opmerkelijk plat: alle planeten cirkelen in hetzelfde vlak om de zon.
Maar dat is niet altijd zo – zeker niet bij de planeet-vormende schijven rond meervoudige sterren, zoals het object dat bij dit nieuwe onderzoek is bekeken: GW Orionis.
Dit stelsel, op een afstand van iets meer dan 1300 lichtjaar in het sterrenbeeld Orion, bestaat uit drie sterren die omringd zijn door een vervormde, stuk getrokken schijf. ‘Onze beelden tonen een extreem geval waarbij de schijf niet plat is, maar kromgetrokken, en een ring vertoont die zich uit de schijf heeft losgemaakt,’ zegt Stefan Kraus, hoogleraar astrofysica aan de Universiteit van Exeter (VK), die de leiding had over het onderzoek waarvan de resultaten vandaag in Science zijn gepubliceerd.
De gekantelde ring bevindt zich in het binnenste deel van de schijf, nabij de drie sterren. Uit het nieuwe onderzoek blijkt ook dat deze binnenste ring dertig aardmassa’s aan stof bevat, wat voldoende zou kunnen zijn voor de vorming van planeten.
Omdat meer dan de helft van alle sterren aan de hemel met één of meer begeleiders geboren zijn, zou dit weleens kunnen betekenen dat er een grote populatie van exoplaneten bestaat die in sterk gekantelde banen en op ruime afstanden om hun ster cirkelen – net als de planeet Tatooine in de Star Wars-films.
De astronomen hebben het stelsel onder meer waargenomen met het SPHERE-instrument van de VLT.
Daarmee konden ze voor het eerst de schaduw zien die deze ring over de rest van de planeet-vormende schijf werpt.
Aan de hand daarvan konden ze de driedimensionale vorm van de ring en de allesomvattende schijf reconstrueren.
Vervolgens hebben de onderzoekers hun vele waarnemingen gecombineerd met computersimulaties, om te kunnen begrijpen wat er met het stelsel van GW Orionis is gebeurd.
Deze simulaties geven aan dat de verschillende oriëntaties van de banen van de drie sterren er inderdaad toe kunnen leiden dat de hen omringende schijf in afzonderlijke ringen uiteenvalt. (EE) (Image Credit: Credit: ESO/L. Calçada, Exeter/Kraus et al.)
