In de afgelopen jaren zijn enkele exoplaneten ontdekt die voor hun omvang ongewoon zwaar zijn. De recordhouder van deze ultra dichte sub-neptunussen is HD 119130b, die om een ster van het type van de zon draait. Zijn diameter zou 2,6 maal zo groot zijn als die van de aarde, zijn massa ruim 24 maal, wat resulteert in een dichtheid (7,4 g/cm3) gelijk aan die van ijzer. Maar volgens recente metingen is de planeet helemaal niet zo zwaar en dicht. De recordhouder werd in 2014 ontdekt doordat hij de helderheid van de ster die hij omcirkelt periodiek iets verminderde. Hij schuift er steeds voorlangs. Daarna werd ook een periodieke variatie in de radiële snelheid van de ster door de aantrekking van de planeet gemeten. Toen konden ook massa en baan worden bepaald. De planeet zou in 17 dagen op 15 miljoen kilometer rond de ster draaien, maar niet zo dicht bij de ster zijn ontstaan. Daar zou niet voldoende materiaal beschikbaar zijn geweest om zo’n zwaargewicht te vormen. Joseph Akana Murphy en collega’s hebben de radiële snelheid van de ster nu ter verificatie nogmaals gemeten met telescopen op La Silla, La Palma en Hawaii. Daaruit werd afgeleid dat deze snelheid niet 6 meter per seconde varieert, zoals de ontdekkers hadden gemeld, maar slechts 2 meter per seconde. De massa wordt daardoor bijna driemaal zo klein, meer in lijn met andere exoplaneten van dezelfde omvang. Ook werd nog een andere variatie gevonden die zou kunnen wijzen op een tweede begeleider. Waardoor de ontdekkers van HD 119130b een verkeerd resultaat hadden gevonden blijft onduidelijk. Een mogelijke verklaring is dat de variatie van de gemeten radiële snelheid werd versterkt door interferentie met een tweede onopgemerkte variatie, misschien als gevolg van de aswenteling van de ster. De kwestie HD 11913b bevestigt volgens de onderzoekers op nieuw de complexiteit van het interpreteren van de door een exoplaneet veroorzaakte effecten. Een massa die nauwkeurig lijkt te zijn berekend hoeft daardoor nog niet altijd juist te zijn. (GB/Astronomical Journal 169: 26) (Image credit:NASA/Wikipedia)
