Volgens een nieuwe studie onder leiding van onderzoekers van het Center for Space and Habitability (CSH) van de Universiteit van Bern (Zwitserland) en NASA, vinden er onder het oppervlak van de planeet Venus diverse tektonische processen plaats. De wetenschappers hebben ontdekt dat veel van de zogeheten coronae op Venus in verband staan met verstoringen van het zwaartekrachtsveld van de planeet. Hieruit leiden ze af dat Venus niet tektonisch ‘dood’ is, zoals veelal wordt aangenomen. De ontdekking is gebaseerd op archiefgegevens van NASA-ruimtesonde Magellan, die Venus tussen 1990 en 1994 van dichtbij heeft onderzocht (Science Advances). Venus, onze nabije buurplaneet, vertoont veel overeenkomsten met de aarde, maar ook grote verschillen. Geologisch gezien onderscheidt Venus zich door het ontbreken van de platentektoniek die bepalend is geweest voor het aanzien van onze planeet. Maar volgens de Zwitserse onderzoekers wil dat nog niet zeggen dat Venus in tektonisch opzicht volkomen inactief is. Het onderzoek van het team richtte zich op geologische formaties die op aarde niet (meer?) voorkomen, maar op Venus heel talrijk zijn: coronae. Deze formaties zijn doorgaans min of meer ovaalvormig en vertonen een rand van breuken. Volgens de onderzoekers zijn de meeste coronae op Venus te vinden op plekken waar de planeetkorst dunner is. Ze suggereren dat daar bellen van heet mantelmateriaal opstijgen, waardoor de korst opzwelt en onder de omliggende sedimenten wordt gedrukt, ongeveer zoals de platentektoniek op aarde werkt. Bij een nieuwe analyse van radarbeelden van het Venusoppervlak, in combinatie met topografische gegevens, ontdekten ze honderden nog onbekende coronae, waarmee het totaal op 740 is gekomen. Hun afmetingen variëren in grootte van 350 tot 2500 kilometer – de helft van het oppervlak van Europa. Aan de hand van computersimulaties hebben de wetenschappers uitgeplozen hoe deze structuren waarschijnlijk zijn gevormd. ‘Het begint met materiaal dat wordt opgewarmd in het binnenste van Venus’, legt mede-onderzoeksleider Anna Gülcher (CSH) uit, ‘Dit opgewarmde materiaal stijgt via de mantel omhoog in de vorm van een zogeheten pluim die zich onder de corona bevindt. Deze opwelling veroorzaakt de tektonische dynamiek die in de eigenaardige vorm resulteert.’ De opstijgende pluim tilt het oppervlak van de corona als het ware boven de omgeving uit, waar deze zich kan uitspreiden. Om de verschillen tussen de diverse coronae nader te kunnen bestuderen, zijn detailrijkere opnamen nodig. De onderzoekers hebben in dit opzicht hun hoop gevestigd op twee ruimtemissies die voor de jaren 2030 op het programma staan: EnVision (Europa) en VERITAS (VS). (EE) (Image credit: ESA/VR2Planets/DamiaBouic)
