De ontwikkeling van de ‘Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer’, oftewel SPHEREx, gaat een nieuwe fase in.
De voorlopige ontwerpplannen voor de nieuwe NASA-ruimtetelescoop, die ergens tussen juni 2024 en april 2025 gelanceerd zal worden, zijn goedgekeurd, en worden nu verder uitgewerkt.
Ook gaat de productie van de benodigde hardware en software van start. SPHEREx is relatief klein en bevat geen bewegende onderdelen.
Alles bij elkaar weegt hij nog geen 75 kilogram.
Tijdens zijn missie zal de ruimtetelescoop de complete hemel vier keer in kaart brengen, en zo een omvangrijke database van sterren, sterrenstelsels, gasnevels en tal van andere hemelobjecten opbouwen.
Het enige instrument van de ruimtetelescoop is een spectrofotometer: een camera die niet alleen de (infrarood)helderheid van objecten meet, maar het opgevangen licht tevens in ruim honderd afzonderlijke golflengten uiteenrafelt – net zoals een prisma zonlicht uiteenrafelt tot een kleurenband.
Deze techniek levert niet alleen informatie op over de chemische samenstelling van een object, maar ook over diens afstand tot de aarde.
Het doel van de SPHEREx-missie is drieledig.
Door de posities van miljarden sterrenstelsels te meten, hopen wetenschappers te kunnen vaststellen of hun ruimtelijke verdeling subtiele patronen vertoont die kunnen worden toegeschreven aan de hypothetische kosmische inflatie – de eerste fractie van een seconde na de oerknal, waarin het heelal exponentieel snel zou zijn uitgedijd.
Het tweede doel is om meer te weten te komen over de ‘oertijd’ van de sterrenstelsels.
Dat gebeurt door de zwakke hemelgloed die alle sterrenstelsels in het heelal tezamen produceren op verschillende golflengten te registeren.
En ten slotte zal SPHEREx ook worden gebruikt om bevroren water en organische moleculen – belangrijk voor het ontstaan van leven zoals wij dat kennen – rond pasgeboren sterren in onze Melkweg op te sporen.
Dat moet antwoord geven op de vraag hoe ‘normaal’ planetenstelsels als het onze zijn in het heelal. (EE)
(Image Credit: NASA/JPL-Caltech)
