Astronomen hebben een reuzenplaneet bij de nauwe dubbelster b Centauri ontdekt.
Deze dubbelster, niet te verwarren met de veel helderder Bèta Centauri, staat op een afstand van 325 lichtjaar en bestaat uit twee componenten met een gezamenlijke
massa van zes tot tien maal die van de zon.
Het is voor het eerst dat een reuzenplaneet bij een stersysteem met zo’n grote massa is gevonden.
Markus Janson en collega’s ontdekten de planeet als een lichtpunt op opnamen die in februari 2019 waren gemaakt met de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili.
Uit latere opnamen en eerdere archiefopnamen uit 2000, toen de planeet nog niet als zodanig was herkend, bleek dat het object zich even snel als de dubbelster aan de hemel verplaatst en ook tekenen van een omloopbaan vertoont, dus bij de dubbelster hoort.
De planeet is ongeveer tien maal zo zwaar als Jupiter en draait in een slordige 5000 jaar op een afstand van circa 560 astronomische eenheden, negentien maal de afstand van Neptunus tot de zon, rond het sterrenpaar.
Eerdere ontdekkingen van exoplaneten leken erop te wijzen dat planeten bij stersystemen zwaarder dan 1,9 zonsmassa steeds schaarser worden en boven drie zonsmassa vrijwel ontbreken.
Dat zou misschien het gevolg zijn van de grote hoeveelheid straling die zulke sterren uitzenden, waardoor planeetvorming in hun omringende schijf van oermaterie wordt onderdrukt.
De nu bij b Centauri ontdekte gasplaneet wijst erop dat dit blijkbaar niet altijd het geval is en dat het schijnbaar ontbreken van planeten bij zware sterren en dubbelsterren eerder het gevolg is van de verschillende methoden waarmee ze worden opgespoord.
Het is overigens zeer onwaarschijnlijk dat de onderhavige planeet op zijn huidige afstand van b Centauri is ontstaan, maar waarschijnlijk op veel kortere afstand in de schijf van oermaterie rond het paar en wellicht naderhand door de zwaartekrachtswisselwerking met deze schijf in zijn huidige baan is gedirigeerd.
Er is ook nog een kleine kans dat hij afkomstig is van een andere ster. (GB/Nature Astronomy 5, blz. 1148)
(Image Credit:ESO/Janson et al.)
