Astronomen hebben in de atmosfeer van een witte dwerg elementen gevonden die dateren uit de tijd waarin zijn voorloper, de ster die zijn ‘leven’ is geëindigd als witte dwerg, ontstond.
Een witte dwerg is het overblijfsel van een gewone ster zoals de zon die zijn kernbrandstof heeft opgebruikt en dan zijn buitenste lagen afstoot.
Tijdens dit opzwellen kunnen objecten die er op korte afstand omheen draaien verwoest en opgeslokt worden.
Uiteindelijk blijft er een uiterst compacte ster ter grootte van de aarde over die in de loop van miljarden jaren langzaam afkoelt.
De spectra van veel witte dwergen laten zien dat hun atmosfeer ‘vervuild’ is met elementen die zwaarder zijn dan waterstof en helium.
Dit wijst er op dat deze sterren in het verleden inderdaad planetair materiaal hebben opgeslokt.
Deze vervuiling is tot nu toe vooral gevonden in witte dwergen die heter zijn dan 4500 K, omdat koelere, en dus oudere, witte dwergen heel lichtzwak zijn en dus moeilijk waar te
nemen.
Benjamin Kaiser en zijn collega’s zijn er nu in geslaagd om een koeler exemplaar te bestuderen.
Dit sterretje, WD J1644-0449, heeft een temperatuur van zo’n 3800 K en is, inclusief de leeftijd van zijn voorloper, al meer dan 7 miljard jaar oud.
De astronomen namen optische spectra met de Southern Astrophysical Research (SOAR) telescoop op Cerro Pachon in Chili en vonden in deze spectra de spectraallijnen van lithium, natrium, kalium en calcium.
Uit de onderlinge verhoudingen van hun concentraties leiden de astronomen af dat het materiaal dat deze witte dwerg heeft verzwolgen dezelfde samenstelling had als dat van koolstofrijke chondrieten.
Chondrieten zijn de meest ‘primitieve’ (ofwel oudste) meteorieten in ons zonnestelsel.
Uit hun samenstelling is ook de oorspronkelijke samenstelling van de oernevel rond de zon en die van de eerst gevormde materieklonters afgeleid.
De samenstelling van deze chondrieten werd daartoe vergeleken met de onderlinge verhoudingen waarin elementen zwaarder dan helium in de atmosfeer van de zon voorkomen.
WD J1644-0449 is een stuk ouder dan de zon en daarom denken Kaiser en collega’s nu dat ook de samenstelling van de atmosfeer van deze witte dwerg die van de oernevel rond zijn voorloper weerspiegelt.
(GB/Science)
