Astronomen hebben voor het eerst aanwijzingen gevonden voor een exoplaneet die zijn oorspronkelijke atmosfeer is kwijtgeraakt en vervolgens via vulkanische activiteit een nieuwe atmosfeer heeft gevormd.
De planeet, GJ 1132 b, is ongeveer net zo oud als de aarde en heeft ook een vergelijkbare grootte en dichtheid.
GJ 1132b draait in een ellipsvormige baan op geringe afstand om een rode dwergster op 41 lichtjaar van de aarde, die ooit is begonnen als een kleine, hete ster.
Vermoed wordt dat GJ 1132 b toen nog een forse gasplaneet was, een zogeheten sub-Neptunus, omgeven door een dikke atmosfeer van waterstof- en heliumgas.
Onder invloed van de intense straling van zijn jonge moederster moet hij deze atmosfeer al snel zijn kwijtgeraakt, waarna slechts een rotsachtige kern ter grootte van de aarde achterbleef.
Tot verrassing van de astronomen wijzen nieuwe waarnemingen met de Hubble-ruimtetelescoop er echter op dat GJ 1132b nog steeds iets van een atmosfeer heeft.
Op basis van de waarnemingen en computermodellen komen de wetenschappers tot de conclusie dat de huidige atmosfeer bestaat uit onder meer moleculaire waterstof, methaan en een ‘smog’ van koolwaterstoffen.
Ze denken dat niet alle waterstof van de oorspronkelijke atmosfeer is ontsnapt, maar deels is geabsorbeerd door de mantel van gesmolten magma van de planeet en nu geleidelijk weer vrijkomt via vulkanische processen.
Die vulkanische activiteit zou te danken zijn aan het feit dat GJ 1132 b een ellipsbaan doorloopt, waardoor de afstand tot zijn moederster sterk varieert.
Ook draait er nog minstens één andere planeet om de ster, die eveneens aan GJ 1132 b trekt.
Als gevolg hiervan wordt de planeet voortdurend ‘gekneed’ en blijft zijn mantel vloeibaar.
Iets vergelijkbaar is aan de hand met de Jupitermaan Io, vulkanisch actief is ten gevolge van het krachtenspel tussen hem, zijn moederplaneet en enkele naburige manen.
Volgens de astronomen brengt het hete inwendige van GJ 1132 b met zich mee dat zijn korst heel dun is, waardoor er gemakkelijk barsten kunnen ontstaan.
Daardoor zouden er geregeld gassen uit zijn inwendige kunnen ontsnappen. (EE)
(Image Credit: NASA, ESA, and R. Hurt (IPAC/Caltech)
