Het sterrenbeeld Waterslang (Hydra) is voor veel waarnemers onbekend terrein, al is het in vierkante graden het grootste sterrenbeeld van de hemel. Vanuit de stad of een andere lichtvervuilde omgeving is Hydra een onopvallende constellatie. Het sterrenbeeld heeft maar één tamelijk heldere ster: α Hydrae (α Hya), ook genoemd Alphard, een object van magnitude +2,0.
Het midden van het sterrenbeeld staat in april rond middernacht op zijn hoogste punt richting het zuiden. Het meest westelijk deel van de Waterslang, de ‘kop van het watermonster’, is een groepering sterren van de derde en vierde magnitude net ten zuiden van het sterrenbeeld Kreeft. Vandaar slingert het zich in oostelijke richting, onder de kleine sterrenbeelden Beker en Raaf door, tot net onder het westelijk deel van de Weegschaal. De Waterslang bevat een prachtige planetaire nevel, het NGC-object van deze maand. NGC 3242 is een prachtige planetaire nevel in Hydra, ook bekend onder de naam ‘Geest van Jupiter’.
Om dit object zonder goto-systeem te lokaliseren, starten we bij de reeds genoemde ster Alphard (α Hya). Die ster vind je vrij eenvoudig door een denkbeeldige lijn te trekken tussen twee sterren van de Leeuw: Algieba (γ Leo, +2,1) en Regulus (α Leo, +1,4), en die lijn naar het zuiden toe te verlengen. Een aantal graden oostelijk van Alphard kom je bij een gelijkbenige driehoek, gevormd door υ1 (upsilon, +4,1), λ (labda, +3,6) en μ (mu,+3,8) Hya. Laatstgenoemde is de meest oostelijk gelegen ster van dit trio. Plaats bij lage vergroting μ in het centrum van het beeldveld van je telescoop. Beweeg nu je kijker twee graden richting zuiden en NGC 3242 verschijnt in het beeldveld.
Waarnemen
NGC 3242 staat in de Caldwell-catalogus als nummer 59 en hij is ook opgenomen in diverse andere waarneemlijsten voor amateurs.
Terecht, want het is beslist een opvallende planetaire nevel. Met een totale visuele magnitude van +7,7 is hij al zichtbaar in een kleine telescoop. Bij een wat sterkere vergroting is het een nevelig schijfje met een omvang van 16 × 24 boogseconden, dus ongeveer zo groot als de planeetbol van Saturnus. Met een wat groter instrument (≥ 10 cm) blijkt dit centrale, heldere deel omgeven door een lichtzwakkere nevel van 40″ × 35″. Het geheel is dan schijnbaar zo groot als de planeetbol van Jupiter.
De vergelijking met een ‘wazige’ planeet leverde hem de naam ‘Ghost of Jupiter’ op, al zijn er amateurs die vinden dat de nevel helemaal niet op Jupiter lijkt.
Hij wordt ook de ‘CBS Eye Nebula’ genoemd, naar het logo van het Amerikaanse televisienetwerk CBS. Het heldere deel van de nevel is ovaal, het buitendeel ringvormig. De buitenste ring is het beste te zien bij perifeer waarnemen, kijk dus vanuit een ooghoek. Zoals gebruikelijk bij planetaire nevels wordt het beeld duidelijker met een OIII-filter. Omdat NGC 3242 zowel helder is als compact, kun je bij wat grotere instrumenten hoge vergrotingen gebruiken. Door een telescoop met een opening van 20 cm of meer heeft de planetaire nevel een grijsblauwe tint en in de heldere elliptische binnenring zie je een donkere zone. Lees het hele artikel in het aprilnummer van Zenit
Door Kurt Christiaens en Mat Drummen