Onderzoek door Franse en Italiaanse wetenschappers wijst erop dat de schuine stand van de rotatieas van Saturnus is veroorzaakt door de migratie van zijn manen, en vooral door die van zijn grootste maan, Titan (Nature Astronomy).
Recente waarnemingen hebben aangetoond dat Titan en de overige manen zich geleidelijk veel sneller van Saturnus verwijderen dan astronomen eerder hadden ingeschat.
Door deze verhoogde migratiesnelheid in hun berekeningen op te nemen, komen de onderzoekers tot de conclusie dat dit proces van invloed is op de stand van de rotatieas van Saturnus: naarmate de satellieten verder weg bewegen, kantelt de planeet steeds meer.
Volgens de wetenschappers was de rotatieas van Saturnus tot ongeveer een miljard jaar geleden slechts lichtjes gekanteld.
Vanaf dat moment veroorzaakte de geleidelijke beweging van zijn satellieten een resonantieverschijnsel dat tot de dag van vandaag voortduurt: er ontstond een wisselwerking tussen de schommeling van de rotatieas van Saturnus en de baanbeweging van de verre planeet Neptunus.
Hierdoor kantelde de as tot zijn huidige helling van 27 graden. Astronomen waren het al eerder eens over het bestaan van deze resonantie, maar ze dachten dat het verschijnsel al heel vroeg, meer dan vier miljard jaar geleden, op gang was gekomen als gevolg van een verandering in de baan van Neptunus.
Aangenomen werd dat de stand van de rotatieas van Saturnus sindsdien stabiel was gebleven.
Maar in feite kantelt Saturnus nog steeds: de komende paar miljard jaar zou zijn ashelling zelfs meer dan verdubbelen.
Naar verwachting zal de planeet Jupiter als gevolg van de migratie van zijn vier grootste manen ook steeds schuiner komen te staan.
Bij hem resulteert dat in een resonantie met de baanbeweging van de planeet Uranus, die ervoor kan zorgen dat de helling van zijn rotatieas (3 graden) toeneemt van tot meer dan dertig graden. (EE)
(Image credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute)
