Vanaf zijn positie hoog boven de aardatmosfeer heeft de Hubble-ruimtetelescoop van NASA en ESA dit najaar scherpe opnamen gemaakt van de vier buitenste planeten van ons zonnestelsel.
Anders dan de rotsachtige binnenplaneten, zoals de aarde en Mars, bestaan deze verre werelden grotendeels uit ijzig koude mengsels van gassen zoals waterstof, helium, ammoniak, methaan.
De kiekjes die Hubble dit jaar van deze dynamische ‘gasreuzen’ heeft geschoten, maken deel uit van het langlopende Outer Planets Atmospheres Legacy-programma (OPAL).
Het doel van dit onderzoeksprogramma is om de vier buitenplaneten elk jaar nauwkeurig in beeld te brengen, om eventuele veranderingen in hun atmosferen te kunnen registreren.
De kennis die daarbij wordt opgedaan kan in de toekomst worden gebruikt om opnamen van planeten buiten ons zonnestelsel te interpreteren.
De recente Hubble-opnamen van Jupiter bevestigen het veranderlijke karakter van diens turbulente atmosfeer, waarin zich diverse nieuwe stormen hebben ontwikkeld.
Maar onderzoekers zijn nog het meest verrast door de verkleuring rond de evenaar van de planeet.
Dit deel van de Jupiter-atmosfeer vertoont al sinds een paar jaar niet meer zijn vertrouwde witte of beige tint, maar is nu diep oranje van kleur.
De verwachting was dat deze gordel zijn roodachtige waas mettertijd zou verliezen, maar dat is tot nu toe niet gebeurd.
Ook de atmosfeer op het noordelijk halfrond van Saturnus, waar het momenteel ‘herfst’ is, vertoont opvallende kleurveranderingen, net als in voorgaande jaren.
Zo vertoont het gebied rond de zuidpool van de planeet nu een blauwachtige tint.
Op het noordelijk halfrond van Uranus is het nu lente, en daardoor ontvangt dit deel van de planeet nu meer ultraviolette straling van de zon.
Als gevolg daarvan lijkt het poolgebied helderder te zijn geworden.
De oorzaak daarvan wordt gezocht bij de afbraak van methaangas en de aanwezigheid van smogdeeltjes in de atmosfeer.
Vreemd genoeg is de scherpe zuidelijke begrenzing van de ‘poolkap’ niet opgeschoven, mogelijk doordat de aangrenzende straalstroom een onneembare barrière vormt.
Op de nieuwe beelden van Neptunus is de donkere wervelstorm in de atmosfeer van deze planeet, die de afgelopen jaren sterke koersveranderingen heeft vertoond, nog steeds zichtbaar.
Ook is een opvallende donkere kring te zien rond de zuidpool van Neptunus en zijn enkele heldere wolken in zijn atmosfeer waarneembaar. (EE)
(Image Credit: NASA, ESA, Amy Simon (NASA-GSFC), Michael H. Wong (UC Berkeley)
