9 oktober jl. waren astronomen getuige van een ongewoon heldere en langdurige puls van hoogenergetische straling.
Het ging om een zogeheten gammaflits, afkomstig van een van de heftigste explosies in het heelal.
Telescopen over de hele wereld werden op de plek aan de hemel gericht waar de straling vandaan kwam.
De gammaflits, die de aanduiding GRB 221009A heeft gekregen, kwam uit de richting van het sterrenbeeld Pijl.
Hij heeft er naar schatting 1,9 miljard jaar over gedaan om de aarde te bereiken.
Astronomen vermoeden dat de gammaflits het gevolg was van een supernova-explosie, waarbij de kern van een zware ster onder zijn eigen gewicht ineenstortte tot een zwart gat.
Bij dit proces ontstaat een krachtige jet van deeltjes die bijna de lichtsnelheid bereiken en röntgen- en gammastraling uitzenden. GRB 221009A is de eerste die eendrachtig met twee instrumenten aan boord van het internationale ruimtestation ISS werd gedetecteerd: de NICER-röntgentelescoop van NASA en de Japanse Monitor of All-sky X-ray Image (MAXI).
Sinds april staan de twee in verbinding met elkaar, waardoor NICER snel kan reageren op uitbarstingen die door MAXI zijn gedetecteerd – acties die voorheen door wetenschappers op de grond moesten worden uitgevoerd.
Volgens een voorlopige analyse is GRB 221009Ag meer dan tien uur lang gezien door de Large Area Telescope van de Fermi-ruimtetelescoop.
De grote helderheid en lange duur van het verschijnsel wijzen erop dat de uitbarsting zich relatief dicht bij de aarde heeft afgespeeld.
Het zal misschien wel tientallen jaren duren voordat er weer zo’n heldere gammaflits te zien is. (EE)
(Image Credit: NASA/Swift/A. Beardmore (University of Leicester)
