Het Amerikaanse ruimteagentschap NASA heeft goedkeuring gegeven aan het ontwerp van de SPHEREx – een nieuwe satelliet die in staat zal zijn om een ongekend nauwkeurige kaart van het heelal te maken. De missie, die volgens planning uiterlijk in april 2025 wordt gelanceerd, heeft tot doel om te onderzoeken wat er in de eerste seconde na de oerknal is gebeurd, hoe sterrenstelsels zijn ontstaan en hoe wijdverbreid moleculen zijn die cruciaal zijn voor het ontstaan van leven.
Veel ruimtetelescopen, zoals Hubble of de recent gelanceerde Webb, zijn gemaakt om specifieke soorten sterren, sterrenstelsels of andere kosmische objecten gedetailleerd te onderzoeken.
Maar SPHEREx (wat staat voor Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer) heeft tot doel om in korte tijd zoveel mogelijk objecten in kaart te brengen.
De satelliet zal elke zes maanden meer dan 99 procent van de hemel scannen. Ter vergelijking: de Hubble-ruimtetelescoop heeft in zijn hele bestaan maar ongeveer 0,1 procent van de hemel waargenomen. Hoewel surveytelescopen zoals SPHEREx objecten niet zo gedetailleerd naar specifieke objecten kunnen kijken als andere (ruimte)telescopen, kunnen ze wel vragen beantwoorden over de kosmische populatie als geheel.
Bijvoorbeeld de vraag hoe vaak exoplaneten zich vormen in een omgeving die geschikt is voor leven zoals wij dat kennen.
Met SPHEREx zullen wetenschappers kunnen meten hoe vaak water en andere cruciale ingrediënten voor het ontstaan van leven voorkomen in de grote wolken van gas en stof waaruit nieuwe sterren en planeten ontstaan.
Net als de Webb-ruimtetelescoop zal SPHEREx de hemel op infrarode golflengten waarnemen.
Maar daar houdt de overeenkomst tussen beide telescopen ook wel zo’n beetje op.
Met een hoofdspiegel van 6,5 meter en een zonneschild ter grootte van een tennisbaan is Webb de grootste ruimtetelescoop tot nu toe. SPHEREx daarentegen is uitgerust met een spiegel(tje) van 20 centimeter en een zonneschild van iets meer dan drie meter.
Naar verwachting zal SPHEREx vanuit zijn omloopbaan om de aarde gegevens verzamelen over meer dan 300 miljoen sterrenstelsels en meer dan 100 miljoen sterren in ons eigen Melkwegstelsel.
Uit deze overvloed aan gegevens kunnen vervolgens objecten worden geselecteerd die interessant lijken voor nader onderzoek met andere telescopen op aarde en in de ruimte. (EE)
(Image Credit: NASA/JPL-Caltech)
