De twee buitenste planeten van ons zonnestelsel, Uranus en Neptunus, hebben ongeveer dezelfde massa en samenstelling, maar vertonen ook opvallende verschillen. Planeetwetenschappers van de universiteit van Zürich denken daar een verklaring voor te hebben.
De meest opvallende verschillen tussen de twee verre planeten hebben betrekking op de stand van hun rotatie-as en hun manenstelsels.
Zo staan Uranus en het baanvlak van zijn grote satellieten bijna haaks op het hoofdvlak van het zonnestelsel, waardoor de planeet ten opzichte van de zon een retrograde (‘tegendraadse’) rotatie vertoont.
Voor het overige vertoont het manenstelsel van Uranus echter een grote regelmaat, wat erop wijst dat zijn belangrijkste manen uit een ‘puinschijf’ zijn ontstaan – net als de maan van de aarde.
De omloopbaan van Triton, de grootste maan van Neptunus, maakt daarentegen een grote hoek met het evenaarsvlak van de planeet.
Dat geeft aan dat het om een ingevangen object gaat, waarschijnlijk afkomstig uit de Kuipergordel.
Volgens de wetenschappers zijn beide toestanden mogelijk veroorzaakt door een botsing met een planeet van één tot drie aardmassa’s.
Hun computersimulaties laten zien dat het geval Uranus het gevolg kan zijn van een schampende botsing.
Die zou ertoe leiden dat de planeet heel schuin komt te staan, maar het planeetinwendige onverstoord blijft.
Bij Neptunus zou juist sprake zijn geweest van een frontale botsing.
Daarbij ontstond geen puinschijf rond de planeet, wat het ontbreken van andere grote manen verklaart.
Ook zou zo’n grote inslag de inwendige structuur van de planeet verstoren, wat weer in overeenstemming is met het feit dat Neptunus sterkere inwendige warmtestromen vertoont dan zijn buurman. (EE)
