Honderden kilo’s aan maanstenen brachten de Apollo-astronauten vijftig jaar geleden naar de aarde.
Maar veel van dat kostbare materiaal ligt nog veilig opgeslagen in de kluizen van NASA.
Zelfs voor serieuze onderzoekers liggen maanstenen dus niet voor het grijpen.
Maar dankzij een nieuwe techniek heb je als wetenschapper soms al genoeg aan één stofkorreltje van de maan (Meteoritics & Planetary Science).
De techniek, atoomsondetomografie of (in het Engels) kortweg APT, wordt normaal gesproken door materiaalwetenschappers ingezet voor het verbeteren van industriële processen zoals de productie van dunne staal- en nanodraden.
Maar je kunt haar ook toepassen op een minuscuul stukje maan.
Met behulp van APT heeft promovendus Jennika Greer van de universiteit van Chicago daarin sporen van ruimte-erosie (door de inwerking van kosmische straling), ijzer, water en helium kunnen aantonen. Bij haar onderzoek heeft Greer het stofkorreltje bestookt met een laser.
De atomen die daarbij vrijkwamen troffen een detectorplaat.
Aan de tijd die zij nodig hadden om de detector te bereiken kon worden afgelezen om welke atomen het ging: zware atomen, zoals ijzer, kwamen later aan dan lichte, zoals waterstof.
Op die manier kon, atoom voor atoom, de driedimensionale structuur van het maanstof worden gereconstrueerd.
Aardig detail is dat voor dit onderzoek niet eens het hele stofkorreltje van de maan is gebruikt: het grootste deel ervan is nog over.
De wetenschappers denken dat de techniek vooral heel handig is voor het schaarse materiaal dat planetoïdenmissies zoals Hayabusa2 en OSIRIS-REx binnenkort op aarde zullen afleveren.
Met behulp van ATP kan bijvoorbeeld goed onderscheid worden gemaakt tussen materiaal dat wél en materiaal dat niet langdurig heeft blootgestaan aan ruimte-erosie. (EE) (Photo credit: NASA)
