De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft twee opnamen gepresenteerd van een Jupiter-achtige planeet die rond de 88 lichtjaar verre ster AF Leporis draait.
De planeet is in beeld gebracht door twee onafhankelijke teams van astronomen die gebruik maakten van het SPHERE-instrument op de Very Large Telescope in Chili.
De teams, onder leiding van Dino Mesa (INAF, Italië) en Robert De Rosa (ESO, Chili), onderzochten sterrencatalogi van de Europese astrometrische ruimtetelescopen Hipparcos en Gaia. In de loop van de jaren hebben deze nauwkeurige metingen gedaan van de posities en bewegingen van sterren in ons Melkwegstelsel.
Planeten oefenen een aantrekkingskracht uit op hun moederster, en verstoren zo diens beweging aan de hemel. Beide teams hebben vastgesteld dat ook de ster AF Leporis zo’n verstoorde baan vertoont, een duidelijk teken dat er een planeet om deze ster draait.
Om daar zekerheid over te krijgen, hebben Mesa en De Rosa de Very Large Telescope op de ster gericht.
Daarbij is het ze gelukt om de planeet rechtstreeks in beeld te brengen.
De camera waarmee ze de planeet hebben gefotografeerd, SPHERE geheten, is voorzien van adaptieve optiek die beeldonscherpte ten gevolge van turbulenties in de aardatmosfeer corrigeert, en tevens het licht van de centrale ster afschermt met een speciaal masker.
Uit de verzamelde gegevens leiden de astronomen af dat de planeet slechts enkele malen zwaarder is dan de planeet Jupiter in ons eigen zonnestelsel.
Daarmee is het de lichtste exoplaneet die ontdekt is met de combinatie van astrometrische metingen en directe beeldvorming.
Het AF Leporis-stelsel vertoont duidelijke overeenkomsten met ons zonnestelsel.
De centrale ster heeft ongeveer dezelfde massa, grootte en temperatuur als de zon, en de planeet draait rond de ster op een afstand die vergelijkbaar is met die tussen Saturnus en de zon.
Het stelsel bevat tevens een puingordel die vergelijkbaar is met de Kuipergordel.
Een groot verschil is wel dat het AF Leporis-stelsel slechts 24 miljoen jaar oud is, oftewel bijna tweehonderd keer zo jong als ons zonnestelsel. (EE)
(Image Credit: ESO/Mesa, De Rosa et al)
