Stervorming is een complex proces dat zich grotendeels aan onze ogen onttrekt.
Sterren worden in het binnenste van donkere interstellaire wolken van gas en stof geboren, die ondoorzichtig zijn voor zichtbaar licht.
Alleen waarnemingen in infrarood-, microgolf- en radiostraling kunnen een tipje van de vorming en de vroege jeugd van sterren oplichten.
Daarnaast bieden ook modelberekeningen en computersimulaties nieuwe inzichten in het geboorteproces van sterren.
Het nu volgende artikel geeft een overzicht van de huidige kennis over de vroegste evolutiefasen van sterren.
Het verhaal van de levensloop van een ster begint diep in het inwendige van donkere moleculaire wolken.
Deze bevinden zich in onze Melkweg in de ruimte tussen de sterren, bij voorkeur in de spiraalarmen. Ze hebben afmetingen van tientallen tot honderden lichtjaren en bevatten tot een miljoen zonsmassa aan materie.
Binnenin is het zeer koud: slechts enkele tientallen kelvin (graden boven het absolute nulpunt). Dikwijls bevatten ze ook een vrij zwak magneetveld.
Binnenin een moleculaire wolk vinden we slierten gas die in alle richtingen door elkaar bewegen. Daardoor wordt de wolk op sommige plaatsen onstabiel. Binnenin ontstaan willekeurige verdichtingen; men spreekt van de fragmentatie van de wolk.
Die verdichtingen zien we als donkere globulen en kernen.
Het zijn kleine gebieden waar de materie nog kouder is en ook dichter opeen zit.
In visuele golflengten zien we de donkere globulen zich soms aftekenen tegen een heldere achtergrondnevel.
De kernen, die nog kleiner en dichter zijn dan globulen, kunnen we beter waarnemen in microgolf- of radiostraling.
Ze zijn extreem koud, met temperaturen van 10 kelvin.
Trillende en roterende moleculen, evenals stofdeeltjes in de wolk, stralen infrarooden
radiostraling uit, waardoor het gas in een moleculaire wolk voldoende afkoelt om kernen te laten ontstaan.
Ook het wegvallen van turbulentie (de heftige beweging van gasslierten) en het magneetveld dragen bij tot de instabiliteit en de vorming van donkere kernen.
Lees het hele artikel in Zenit november
Door: Claude Doom (KU Leuven) (Image credit: NASA/JPL/Caltech)