Astronomen maken zich al een tijdje zorgen over de grote satellietconstellaties die ruimtevaartbedrijven zoals SpaceX in lage aardbanen brengen.
Nieuw onderzoek laat zien dat de talrijke satellieten sommige waarnemingen flink kunnen hinderen, al heeft de ene sterrenwacht er minder last van dan de andere.
Bij het onderzoek is uitgegaan van een scenario waarbij de komende jaren 26.000 nieuwe satellieten worden gelanceerd. Aan de hand van computersimulaties hebben twee astronomen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) uitgezocht welke gevolgen dit heeft voor de ESO-telescopen in het noorden van Chili. Op het eerste gezicht valt de schade mee.
De effecten zijn het grootst bij lange belichtingstijden (van ongeveer 1000 seconden): tijdens ochtend- en avondschemering zou tot drie procent van de opnamen onbruikbaar zijn.
Bij kortere belichtingstijden geldt dit voor minder dan 0,5 procent van deze waarnemingen.
Later in de avond neemt de hinder nog verder af, omdat de betreffende satellieten zich dan in de aardschaduw bevinden en dus niet door de zon worden aangelicht.
Afhankelijk van het soort waarnemingen kan de overlast van de satellieten verder worden teruggedrongen door de observatieschema’s aan te passen.
Zo kunnen waarnemingen in het gebied waar satellieten doorheen trekken worden vermeden, het luik van de telescoop worden gesloten op het moment dat een satelliet het beeldveld doorkruist of alleen waarnemingen worden gedaan in het hemelgebied dat in de aardschaduw ligt.
De gevolgen zullen veel groter zijn voor grote surveytelescopen, zoals de nog in aanbouw zijnde LSST van de Vera C. Rubin-sterrenwacht.
Dertig tot vijftig procent van de waarnemingen met deze telescoop, waarmee heel snel grote stukken hemel worden ‘verkend’, zou ernstig gehinderd worden. Bovendien hebben de verzachtende maatregelen die voor de ESO-telescopen zijn bedacht geen effect.
De grote satellietconstellaties zullen ook gevolgen hebben voor radio-, millimeter- en submillimeter-sterrenwachten, waaronder de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA).
Wat die gevolgen precies zijn, zal uit vervolgonderzoek moeten blijken.
De lange ketens van satellieten die kort na een massa-lancering langs de hemel trekken, vormen overigens geen groot probleem.
Hoewel deze ketens spectaculair en helder zijn, bestaan ze maar kort en zijn ze alleen kort na zonsondergang of kort voor zonsopkomst te zien, en dan ook nog eens vanuit een zeer beperkt gebied op aarde. (EE)(image credit: ESO/M. Zamani)
