Dertig jaar geleden ontdekten astronomen de eerste planeten buiten ons zonnestelsel.
Sindsdien zijn er in ons Melkwegstelsel bijna vijfduizend van deze ‘exoplaneten’ ontdekt en er komen nog geregeld nieuwe ontdekkingen bij.
Maar het tegengestelde gebeurt ook wel eens: nieuw onderzoek wijst erop dat minstens drie, en mogelijk vier, planeten van de lijst moeten worden geschrapt.
Het zijn waarschijnlijk kleine sterren (Astronomical Journal).
Bij het onderzoek, onder leiding van Prajwal Niraula van het Massachusetts Institute of Technlogy (VS), is gebruik gemaakt van bijgewerkte metingen van sterren waar planeten waar planeten omheen draaien.
Met behulp daarvan werden betere schattingen van de eigenschappen van de sterren verkregen, en konden ook betere schattingen worden gemaakt van de afmetingen van hun planeten.
Uiteindelijk bleken drie planeten, Kepler-854b, Kepler-840b en Kepler-699b, twee tot vier keer zo groot te zijn als ‘onze’ planeet Jupiter.
En daarmee zijn het vrijwel zeker geen planeten, maar bruine dwergen, kleine ‘mislukte’ sterren die maar weinig licht geven.
Een vierde object, Kepler-747b, is een grensgeval: het zou een groot uitgevallen planeet kunnen zijn, maar ook een bruine dwergster.
Alle exoplaneten die met de Kepler-satelliet zijn ontdekt, zijn opgespoord met behulp van de zogeheten transitmethode: de detectie van periodieke dipjes in het licht van een ster die erop wijzen dat er regelmatig een planeet voor de ster langs schuift.
De diepte van zo’n dip geeft de verhouding aan tussen de grootte van de planeet en die van zijn ster.
Astronomen kunnen dan de grootte van de planeet berekenen op basis van wat ze weten van de grootte van de ster.
Als de eigenschappen van die ster, zoals in deze gevallen, later moeten worden bijgesteld – werkt dat dus ook door in de grootte van diens planeet.
Overigens viel de ‘schade’ van het nieuwe onderzoek wel mee.
Niraula heeft meer dan tweeduizend planeten van de Kepler-catalogus onder de loep genomen, waarbij gebruik werd gemaakt van nieuwe gegevens over de afmetingen van sterren die recent door de Europese astrometrische satelliet Gaia zijn verzameld.
De overige 1997 of 1996 Kepler-planeten hebben de toets doorstaan. (EE)
(Image credit: NASA)
