Een team onder leiding van Chung-Pei Ma (UC Berkeley) is er voor het eerst in geslaagd om de driedimensionale vorm van het grote sterrenstelsel Messier 87 (M87) te bepalen.
Gegevens van de Keck-sterrenwacht op Hawaï laten zien dat M87 niet precies symmetrisch is, maar enigszins aardappelvormig (The Astrophysical Journal Letters).
M87 staat in het sterrenbeeld Maagd en is ongeveer 55 miljoen lichtjaar van ons verwijderd.
Ondanks deze grote afstand is het stelsel helder genoeg om zichtbaar te zijn met een verrekijker of kleine telescoop. Maar zoals de meeste hemellichamen die we vanaf de aarde zien, lijkt het stelsel dan plat. Met de Keck Cosmic Web Imager (KCWI) – een geavanceerd instrument van de Keck-sterrenwacht dat diepte kan ‘zien’ – is nu de ware vorm van M87 bepaald.
In combinatie met helderheidsmetingen van de Hubble-ruimtetelescoop is het astronomen gelukt om de bewegingen van sterren rond het superzware zwarte gat in het centrum van M87 ruimtelijk in kaart te brengen.
Dit heeft nieuwe inzichten opgeleverd over de vorm van het sterrenstelsel en stelde de onderzoekers bovendien in staat om de massa van het zwarte gat, die ongeveer 5,4 miljard zonsmassa’s bedraagt, nauwkeuriger te berekenen. Eerdere metingen die in 2017 met de Event Horizon Telescope zijn gedaan, kwamen uit op ongeveer 6,5 miljard zonsmassa’s.
Hoewel de KCWI vanwege de grote afstand van M87 geen afzonderlijke sterren daarin kan onderscheiden, kon wel gedetailleerde informatie worden verzameld over hun collectieve snelheden.
Ma en haar collega’s hebben de Keck II-telescoop op 62 posities verspreid over het sterrenstelsel gericht en spectra gemaakt van een groot aantal sterren tegelijk.
Op die manier kon niet alleen de vorm van M87 worden vastgesteld, maar ook zijn rotatiesnelheid worden gemeten: een relatief gezapige 25 kilometer per seconde. (EE)
(Image Credit: ESO)
