Als in het noordpoolgebied een zonsverduistering plaatsvindt, is er een grotere kans dat er in die streken ook poollicht optreedt.
En niet alleen in die noordelijke streken, maar tegelijkertijd ook in het zuidpoolgebied.
Dat hebben Amerikaanse en Chinese onderzoekers afgeleid uit modelsimulaties van de wisselwerking tussen verschillende lagen in de hogere atmosfeer en de nog uitgestrektere magnetosfeer.
Het poollicht is een vaak indrukwekkend verschijnsel dat veroorzaakt wordt door elektrisch geladen deeltjes die langs magnetische veldlijnen vanuit de magnetosfeer rond de aarde naar de polen snellen.
Deze deeltjes zijn oorspronkelijk afkomstig van de zon en brengen de atomen en moleculen in de hogere atmosfeer door botsingen tot lichten.
Zo ontstaan zowel het noorder- als het zuiderlicht.
Al sinds lang is bekend dat een zonsverduistering boven een van de polen de kans dat daar dan ook poollicht optreedt vergroot.
Dit komt doordat het plaatselijk wegvallen van het zonlicht de ionisatie in de bovenste lagen van de atmosfeer onderdrukt en de geladen deeltjes van de zon daardoor gemakkelijker door de ionosfeer kunnen heendringen om de polen te bereiken.
Xuetao Chen en collega’s simuleerden de processen die hierbij een rol spelen tijdens de zonsverduistering van 10 juni 2021.
Zij gebruikten hiervoor een speciaal ontwikkeld computermodel, MAGE (Multiscale Atmosphere-Geospace Environment) dat de ionosfeer, magnetosfeer en thermosfeer aan elkaar koppelt.
Tijdens de eclips verplaatste de schaduw van de maan zich in de loop van vijf uur over een groot deel van de poolstreken, waaronder Canada, Groenland en Rusland.
De simulaties laten zien dat de eclips, zoals verwacht, een reductie in de dichtheid en het geleidingsvermogen van de ionosfeer veroorzaakt, wat leidt tot een grotere kans op het optreden van poollicht.
Echter niet alleen op het noordelijk halfrond, maar ook op het zuidelijk en wel in nog sterkere mate.
Dit komt doordat de elektrische stromen in de hogere atmosfeer boven de twee halfronden via magnetische veldlijnen met elkaar zijn verbonden.
Deze mondiale invloed van een zonsverduistering op het poollicht zou volgens de onderzoekers ook door waarnemingen moeten kunnen worden vastgesteld.
(GB/Geophysical Research Letters 48, no. 23)
(Image Credit: NASA/Scott Kelly)
