Sommige witte dwergen doen zich jonger voor dan ze in werkelijkheid zijn.
Dat concluderen astronomen na een analyse van de witte dwergen in twee bolvormige sterrenhopen die met de Hubble Space Telescope zijn gefotografeerd, M3 in de Jachthonden en M13 in Hercules.
De schijnbare ‘verjonging’ van witte dwergen is een gevolg van het feit dat sommige wat langzamer afkoelen dan andere.
Witte dwergen zijn de meest voorkomende sterren in het heelal.
Het gaat om de kernen van lichte sterren zoals de zon die in een eerder stadium van hun evolutie, toen zij zich opbliezen tot een rode reus, hun buitenste lagen hebben afgestoten.
Zij deden dat nadat zij de fusiebrandstof in hun inwendige hadden opgebruikt en dus geen energie meer konden produceren.
Het enige wat zij daarna deden was afkoelen en dat zou dan volgens een eenvoudig te berekenen tempo gebeuren.
Jianxing Chen en collega’s analyseerden de ultravioletspectra van meer dan 700 witte dwergen en ontdekten dat in de bolhoop M3 alleen ‘gewone’ witte dwergen voorkomen, maar in M13 ook nog een andere soort.
Die tweede soort bestaat uit dwergen die voor hun leeftijd te helder c.q. te heet zijn.
De astronomen denken dat deze tweede soort wat langzamer is afgekoeld doordat zich aan hun oppervlak een laag waterstof bevond die voldoende dik was om er kernfusie in te kunnen laten optreden.
Deze waterstof zou afkomstig zijn van de oorspronkelijke ster, die tijdens het stadium van rode reus blijkbaar niet zijn gehele atmosfeer had weggeblazen.
Door de fusiereacties in de waterstoflaag rond de witte dwerg zou die toch nog wat energie kunnen produceren, waardoor zijn afkoeling vertraagde en hij helderder en dus jonger dan zijn echte leeftijd ging lijken.
Het verschil met gewone witte dwergen zou tot een miljard jaar kunnen oplopen.
Het is volgens de astronomen voor het eerst dat deze energieproductie aan het oppervlak van witte dwergen is aangetoond.
En het vormt nu een belangrijk gegeven als witte dwergen worden gebruikt voor het bepalen van de ouderdom van bijvoorbeeld open en bolvormige sterrenhopen. (GB/Nature Astronomy 5, blz. 1170)
(Image Credit: ESA/Hubble & NASA, G. Piotto et al)
