In de planetoïdengordel bevinden zich ook werelden die komeetachtige activiteit vertonen, zoals de ontwikkeling
van een coma en/of staart. Deze actieve planetoïden, of mainbelt comets, doen dit als zij zich in hun omloopbaan het dichts bij de zon bevinden en dat suggereert dat hun activiteit het gevolg is van de sublimatie (verdamping) van ijs. Met de James Webb Space Telescope hebben astronomen nu voor het eerst deze verdamping ook daadwerkelijk aangetoond.
De JWST werd op 8 september 2022 gericht op komeet 238P/Read, drie maanden nadat hij zijn kortste afstand tot de zon had bereikt. Dat was op 2,4 astronomische eenheden, dus altijd nog een flink stuk buiten de baan van Mars. Opnamen van de komeet toonden een coma en een staart. Het spectrum toonde de thermische straling van de 600 meter grote komeetkern en het zonlicht dat door de stofcoma werd verstrooid. Maar ook een emissieband die kenmerkend is voor waterdamp.
Dit wijst er volgens Michael Kelley en collega’s op dat de activiteit van Read wordt veroorzaakt door de sublimatie van waterijs. De astronomen vergeleken het spectrum van de komeet met dat van Hartley 2, een ‘echte’ komeet waarop op 4 juli 2005 de Amerikaanse ruimtesonde Deep Impact insloeg. Het Hartley-spectrum vertoonde de emissiebanden van waterdamp en kooldioxide, typerend voor kometen. Maar bij komeet Read ontbreekt deze laatste, of die moet veel zwakker zijn dan de laagste waarde die ooit bij kometen is gemeten.
De detectie van waterdamp en de nondetectie van kooldioxide betekent volgens de astronomen dat de actieve planetoïden in de planetoïdengordel, de main belt comets, fundamenteel verschillen van de ‘gewone’ kometen. De astronomen geven twee mogelijke verklaringen voor het ontbreken van kooldioxide.
De ene is dat Read bij zijn ontstaan wel kooldioxide meekreeg, maar dat die in de loop der tijd is verdampt. De andere is dat de komeet is ontstaan in het relatief warmere deel van de planetoïdengordel waar het aan koodioxide-ijs ontbrak. Het is in ieder geval onwaarschijnlijk dat Read in uit de Kuipergordel of de Oortwolk is gekomen. GB/Nature, 15 mei)
(Image Credit; IMAGE: NASA, ESA, CSA, Mike Kelley (UMD)
IMAGE PROCESSING: Henry Hsieh (PSI), Alyssa Pagan (STScI)
