Astronomen hebben een momentopname gemaakt van een botsing tussen planetoïden in het Beta Pictoris-stelsel – een nabij stersysteem dat bekendstaat om zijn jonge leeftijd en tumultueuze planeet-vormende activiteit. De waarnemingen bieden een uniek kijkje in het beginstadium van de planeetvorming. Het nieuwe waarneemresultaat, verkregen door een team onder leiding van Christine Chen van de Johns Hopkins-universiteit, werd afgelopen maandag gepresenteerd op de 244e bijeenkomst van de American Astronomical Society in Madison, Wisconsin (VS). Het team van Chen ontdekte duidelijke veranderingen in de infraroodstraling die door stofdeeltjes rond de ster Bèta Pictoris wordt uitgezonden, door nieuwe meetgegevens van de Webb-ruimtetelescoop te vergelijken met waarnemingen van de Spitzer-ruimtetelescoop uit 2004 en 2005. Met behulp van de gedetailleerde metingen van Webb heeft het team de samenstelling en grootte geanalyseerd van stofdeeltjes in het gebied dat eerder met Spitzer werd bekeken. De wetenschappers keken met name naar de warmte die wordt uitgezonden door kristallijne silicaten – mineralen die vaak te vinden zijn rond jonge sterren, maar ook op aarde en andere hemellichamen – en vonden daarbij geen sporen van de deeltjes die twintig jaar geleden door Spitzer waren waargenomen. Dit suggereert dat er rond die tijd een catastrofale botsing heeft plaatsgevonden tussen planetoïden en andere objecten, waarbij deze werden verpulverd tot stofdeeltjes fijner dan stuifmeel. Aanvankelijk warmde het stof in de buurt van de ster op en zond het de thermische straling uit die door Spitzer werd geregistreerd. Stof dat zich inmiddels ver van de ster heeft verwijderd, is afgekoeld en zendt geen warmtestraling meer uit. Toen Spitzer zijn data verzamelde, gingen wetenschappers ervan uit dat het stof in de loop van de tijd in beweging zou worden gebracht en worden aangevuld door langs elkaar schurende kleine hemellichamen, maar uit de Webb-waarnemingen blijkt dat het stof niet is aangevuld. De ongeveer 63 lichtjaar verre ster Beta Pictoris staat al geruime tijd onder de aandacht van astronomen. Hij is pas twintig miljoen jaar oud – veel jonger dus dan ons 4,5 miljard jaar oude zonnestelsel – en bevindt zich in de cruciale fase waarbij zich al reuzenplaneten rond de ster hebben gevormd en zich mogelijk nog aardse planeten aan het ontwikkelen zijn. Bij de ster zijn minstens twee gasreuzen ontdekt, Bèta Pic b en c, die ook invloed uitoefenen op het omringende stof en puin. (EE) (IMAGE CREDIT: ROBERTO MOLAR CANDANOSA/JOHNS HOPKINS UNIVERSITY, WITH BETA PICTORIS CONCEPT ART BY LYNETTE COOK/NASA
