Na vijftien jaar van vergeefse pogingen zijn wetenschappers die gebruik maken van de Webb-ruimtetelescoop er voor het eerst in geslaagd om de uitstoot van waterdamp door een hoofdgordelkomeet te detecteren (Nature). Hoofdgordelkometen zijn een zeldzame subklasse van kometen binnen de gordel van planetoïden tussen de banen van Mars en Jupiter. Ze doorlopen veelal cirkelvormige banen en vertonen komeetachtig gedrag.
Ze stoten af en toe materiaal uit, waardoor ze er wazig uitzien en vaak ook een ‘staart’ ontwikkelen.
Astronomen vermoeden dat dit het gevolg is van sublimatie (de directe overgang van ijs naar gas) van ijskoud materiaal.
Maar ondanks vele pogingen om ontsnappende gassen bij actieve hoofdgordelkometen te detecteren, was bij deze objecten tot nu toe alleen stof waargenomen.
Van de meeste planetoïden in de hoofdgordel tussen Mars en Jupiter wordt niet verwacht dat ze veel ijs bevatten, omdat ze waarschijnlijk al miljarden jaren in dit relatief warme deel van het zonnestelsel verblijven.
Ter vergelijking: de meeste andere kometen die activiteit vertonen ten gevolge van sublimatie brengen grote delen van hun tijd door in het koude buitendeel van het zonnestelsel en doorlopen zeer langgerekte banen die hen slechts af en toe naar het hart van het zonnestelsel voeren.
Gezien deze overwegingen zijn er altijd twijfels blijven bestaan over de vraag of hoofdgordelkometen wel ijsachtig kunnen zijn.
Maar nu heeft een team onder leiding van Michael Kelley van de Universiteit van Maryland (VS) ontdekt dat hoofdgordelkomeet 238P/Read, en dus mogelijk ook andere hoofdgordelkometen, een fundamenteel andere chemische samenstelling heeft dan ‘gewone’ kometen.
Afgezet de waargenomen hoeveelheid water bevat Read vrijwel geen koolstofdioxide – een veel voorkomend bestanddeel van gas-uitstotende kometen.
Volgens Kelley en zijn collega’s zijn er twee mogelijke verklaringen voor het tekort aan koolstofdioxide. Eén mogelijkheid is dat komeet Read bij zijn vorming wel veel koolstofdioxide heeft bevat, maar dat in zijn huidige warme omgeving is kwijtgeraakt.
Een andere mogelijkheid is dat de komeet is ontstaan in een minder koude omgeving dan andere kometen, waar geen koolstofdioxide beschikbaar was. (EE)
(Image Credit: NASA, ESA, CSA, M. Kelley (University of Maryland)
