Wetenschappers hebben met behulp van de Webb-ruimtetelescoop waargenomen hoe de dunne ringen rond de Centaur-planetoïde Chariklo voor een ster langs schoven.
Chariklo is een klein, ijzig hemellichaam voorbij de baan van Saturnus.
Met een middellijn van slechts 250 kilometer is hij circa 51 keer kleiner dan de aarde.
In 2013 ontdekten Felipe Braga-Ribas en medewerkers met telescopen op aarde dat Chariklo is omgeven door twee dunne ringen.
De ontdekking kwam als een verrassing: zulke ringenstelsels werden alleen bij grote planeten als Jupiter en Neptunus verwacht. Braga-Ribas en collega’s hadden naar een ster gekeken toen Chariklo, zoals voorspeld, voor deze langs schoof en diens licht tegenhield.
Dat verschijnsel wordt een sterbedekking genoemd.
Tot hun verbazing knipperde de ster tweemaal aan en uit voordat hij achter Chariklo verdween, en opnieuw nadat de ster weer tevoorschijn kwam.
Deze lichtdipjes werden veroorzaakt door twee dunne ringen op ongeveer 400 kilometer van het centrum van Chariklo – de eerste die ooit bij zo’n klein object zijn waargenomen.
Pablo Santos-Sanz van het Instituto de Astrofísica de Andalucía in Granada (Spanje) heeft op 18 oktober 2020 opnieuw een sterbedekking waargenomen waar Chariklo bij betrokken was, ditmaal met de Webb-ruimtetelescoop.
Hij en zijn team gebruikten de nabij-infraroodcamera van Webb om de ster Gaia DR3 6873519665992128512 nauwlettend in de gaten te houden, terwijl het ringenstelsel van Chariklo voor deze langs schoof.
Daarbij werden inderdaad de verwachte helderheidsdipjes in het licht van de ster geregistreerd.
Tijdens de sterbedekking(en) bleef Chariklo zelf net buiten het zicht van de Webb. Maar kort daarna werd Webb opnieuw op de Centaur gericht, ditmaal om waarnemingen te doen van het zonlicht dat door hem en zijn ringen wordt weerkaatst.
Hun gezamenlijke spectrum, dat voor ongeveer tachtig procent voor rekening komt van Chariklo, vertoont drie duidelijke absorptiebanden van waterijs.
Dat versterkt het al bestaande vermoeden dat de ringen van het kleine hemellichaam bestaan uit kleine ijsdeeltjes, vermengd met donkerder materiaal.
Dit materiaal is waarschijnlijk afkomstig van een ander object dat in een ver verleden met Chariklo in botsing is gekomen. (EE)
(Image Credit: Illustration by Lucie Maquet)
