Onderzoekers van de Cornell-universiteit in Ithaca (VS) hebben een simpele, maar niet erg spectaculaire verklaring gevonden voor de heldere radarreflecties waarvan wordt beweerd dat ze worden veroorzaakt door water onder de zuidpool van de planeet Mars. Hun simulaties laten zien dat kleine variaties in laagjes waterijs – te subtiel om ze met grondradarinstrumenten te kunnen onderscheiden – constructieve interferentie tussen radargolven kunnen veroorzaken. En dat kan resulteren in willekeurige reflecties die op de eerdere waarnemingen lijken: niet alleen in het gebied waar vermeendelijk vloeibaar water zou moeten zijn, maar in alle gelaagde afzettingen rond de zuidpool van Mars (Science Advances). Robotverkenners hebben uitvoerig bewijs geleverd dat er heel vroeger water heeft gestroomd op Mars, onder meer in een voormalige rivierdelta die momenteel wordt verkend door NASA’s Marsrover Perseverance. De radarwaarnemingen waar het nu om gaat zijn gedaan door de Europese Mars Express die om de rode planeet cirkelt. In 2018 kondigde een team van wetenschappers aan dat daarmee een meer was ontdekt dat verscholen zou liggen onder de zuidelijke poolkap van Mars. De implicaties waren enorm: waar vloeibaar water is, zou immers ook (primitief) leven kunnen zijn. Maar waar dezelfde heldere radarreflecties op aarde waarschijnlijk op de aanwezigheid van een ondergronds meer zouden wijzen, verschillen volgens planeetwetenschapper Daniel Lalich van de Cornell-universiteit temperatuur en druk op Mars zo sterk van die op aarde, dat deze interpretatie van de radargegevens onhoudbaar is. Met behulp van eenvoudigere modellen had Lalich eerder al laten zien dat dezelfde heldere radarsignalen ook kunnen ontstaan op plekken waar helemaal geen water is, maar slechts een opeenstapeling van laagjes lucht, water en koolstofdioxide-ijs. Dat laatste bestanddeel heeft hij nu van zijn lijstje geschrapt. Zijn nieuwste modelberekeningen gaan uit van duizenden willekeurig gegenereerde laagjes van uiteenlopende samenstelling en onderlinge afstand, zoals die onder de gegeven omstandigheden rond de polen van Mars kunnen bestaan. Het resultaat is hetzelfde: heldere signalen zoals het Marsis-radarinstrument van de Mars Express die heeft geregistreerd – volgens Lalich om de simpele reden dat radargolven die op laagjes ‘afketsen’ die te dicht op elkaar liggen om door Marsis te worden opgelost, elkaar kunnen versterken. Hierdoor kun je overal reflecties zien, ook als er niets bijzonders onder het oppervlak ligt. Hoewel Lalich niet uitsluit dat een toekomstig nauwkeuriger instrument alsnog iets bijzonders zal ontdekken onder de zuidpool van Mars, vermoedt hij dat er allang geen vloeibaar water of leven meer is op de planeet. (EE) (Image credit: ESA/DLR/FU Berlin)
