Een team onder leiding van Silvia Protopapa van het Southwest Research Institute in San Antonio (VS) heeft – met behulp van de Webb-ruimtetelescoop – voor het eerst methaan gedetecteerd op de dwergplaneet Makemake. Daarmee is Makemake, na Pluto, het tweede object voorbij de planeet Neptunus waar de aanwezigheid van gas is vastgesteld (The Astrophysical Journal Letters). Makemake is een van de grootste en helderste ijswerelden voorbij Neptunus, en zijn oppervlak bestaat voornamelijk uit bevroren methaan. Dat Webb nu heeft aangetoond dat er ook methaan in gasvormige toestand op de dwergplaneet voorkomt, bewijst dat Makemake geen saaie ‘ijsbal’ is, maar een min of meer dynamisch hemellichaam. Volgens Protopapa en haar team lijkt het erop dat Makemake ofwel een zeer ijle atmosfeer heeft die in evenwicht is met het oppervlakte-ijs – net als Pluto – of dat het om activiteit van voorbijgaande aard gaat, zoals die ook bij kometen en ijsvulkanen in ons zonnestelsel te zien is. Met een middellijn van 1400 kilometer – tweederde van de grootte van Pluto – speelt Makemake al geruime tijd tot de wetenschappelijke verbeelding. Waarnemingen van sterbedekkingen waarbij de dwergplaneet betrokken was wezen erop dat hij geen atmosfeer van betekenis had, of hooguit een zeer ijle atmosfeer. Maar infraroodgegevens van onder meer de Webb-ruimtetelescoop vertoonden raadselachtige thermische afwijkingen die erop kunnen wijzen dat er lokaal warme plekken op zijn oppervlak zijn, waar mogelijk ontgassing plaatsvindt. Toekomstige, nauwkeurigere waarnemingen met de Webb-ruimtetelescoop zullen daar mogelijk uitsluitsel over kunnen geven. Modelberekeningen laten zien dat de gastemperatuur in de ijle atmosfeer van Makemake ongeveer –233 graden Celsius bedraagt en de luchtdruk op zijn oppervlak slechts tien picobar – honderd miljard keer minder dan de luchtdruk op aarde, en een miljoen keer minder dan de luchtdruk op Pluto. (EE) (Image credit: S. Protopapa, I. Wong/SwRI/STScI/NASA/ESA/CSA)
