Waarnemingen met de Webb-ruimtetelescoop hebben een verrassende wending gegeven aan het verhaal rond de eerste ster die een planeet zou hebben verzwolgen. De nieuwe bevindingen suggereren dat de ster niet, zoals verondersteld, zo sterk opzwol dat hij de planeet opslokte. In plaats daarvan is de planeet geleidelijk steeds dichter om zijn ster gaan cirkelen en pleegde hij als het ware ‘zelfmoord’ (The Astrophysical Journal). De gebeurtenis ging gepaard met een heldere lichtflits die officieel te boek staat als ZTF SLRN-2020. Deze flits werd als eerste opgemerkt door de Zwicky Transient Facility van de Palomar-sterrenwacht in Californië. Uit gegevens van NASA-satelliet NEOWISE bleek dat de ster een jaar voordien helderder was geworden in het infrarood, wat op de aanwezigheid van stof wijst. Op basis van dit eerste onderzoeksresultaat in 2023 gingen onderzoekers ervan uit dat de ster in kwestie al honderden jaren bezig was om te verouderen tot een zogeheten rode reus, die langzaam opzwol doordat zijn voorraad waterstofgas opraakte. Het MIRI-instrument van Webb vertelt echter een ander verhaal. Het was in staat om het licht van de ster, die zich in een zeer dichtbevolkt gebied in de ruimte bevindt, nauwkeurig te meten. De onderzoekers ontdekten dat de ster niet zo helder was als hij zou moeten zijn geweest als hij tot een rode reus was geëvolueerd. En dat wijst erop dat hij niet in staat kan zijn geweest om zijn planeet te verzwelgen. Astronomen vermoeden nu dat de planeet oorspronkelijk ongeveer zo groot was als Jupiter, maar vrij dicht om zijn ster draaide: op een afstand kleiner dan de afstand tussen Mercurius en onze zon. Maar in de loop van de miljoenen jaren werd zijn omloopbaan steeds krapper en stortte hij uiteindelijk neer op de ster. Tijdens die ‘crash’ zou de planeet gas hebben weggeblazen uit de buitenste lagen van de ster. En terwijl het gas uitzette en afkoelde, condenseerden de daarin aanwezige elementen vervolgens tot koud stof. Hoewel de onderzoekers een uitdijende wolk van koeler stof rond de ster verwachtten, onthulde Webb’s NIRSpec-instrument juist het bestaan van een schijf van heet gas rond de ster. Bovendien was Webb in staat om bepaalde moleculen in deze accretieschijf te detecteren, waaronder koolstofmonoxide. (EE) (Image credit: NASA, ESA, CSA, Ralf Crawford (STScI)
