Een kortstondig bezoek van de Europees/Japanse ruimtesonde BepiColombo aan Venus heeft aan het licht gebracht dat er gassen aan de bovenste lagen van de atmosfeer van deze planeet worden weggerukt. Detecties in een nog niet eerder onderzocht deel van het magnetische omhulsel van Venus laten zien dat koolstof- en zuurstofionen daarbij snelheden bereiken waarmee ze aan de zwaartekracht van de planeet kunnen ontsnappen. (Nature Astronomy). Anders dan de aarde genereert Venus geen magnetisch veld in haar kern. Desondanks heeft zich – door de interactie van geladen deeltjes van de zon (de zonnewind) met elektrisch geladen deeltjes in het bovenste deel van de Venusatmosfeer – wel een zwakke, ‘komeetvormige’ geïnduceerde magnetosfeer gevormd. Rond deze magnetosfeer ligt een gebied dat de ‘magnetoschede’ wordt genoemd en waar de zonnewind wordt afgeremd en verhit. BepiColombo scheerde op 10 augustus 2021 langs Venus om snelheid te minderen en koers te zetten naar zijn eindbestemming: de planeet Mercurius. Daarbij vloog de ruimtesonde langs de lange staart van de magnetoschede, om deze aan de voorkant – het deel dat het dichtst bij de zon ligt – weer te verlaten. Tijdens deze tocht maten de instrumenten van BepiColombo het aantal en de massa van de geladen deeltjes die ze tegenkwamen, en verzamelden ze zo informatie over de chemische en fysische processen die ervoor zorgen dat er deeltjes uit de Venusatmosfeer kunnen ontsnappen. Om te kunnen begrijpen hoe Venus al haar water is kwijtgeraakt, proberen wetenschappers in kaart te brengen hoeveel zware ionen er uit haar atmosfeer weglekken. Recente resultaten wijzen er echter op dat dit het verlies aan water niet volledig kan verklaren. Ook het nu waargenomen weglekken van koolstof- en zuurstofionen wordt nog niet begrepen. Volgens CNRS-onderzoeker Lina Hadid, hoofdauteur van het onderzoek, is het voor het eerst dat is waargenomen dat er positief geladen koolstofionen uit de atmosfeer van Venus ontsnappen. ‘Dit zijn zware ionen die gewoonlijk traag bewegen en het is onduidelijk welke mechanismen erbij betrokken zijn. Mogelijk worden ze door een elektrostatische ‘wind’ van de planeet losgetrokken, of worden ze versneld door centrifugale processen,’ aldus Hadid. (EE) (Image Credit: ESA)
