Op dinsdag 23 april begon niet alleen het joodse Pasen, Pesach, maar was er tevens een uitzonderlijk grote activiteit op de zon. De Amerikaanse ruimtetelescoop Solar Dynamics Observatory detecteerde op die dag gelijktijdig vier zonnevlammen op het halfrond van de zon dat naar de aarde was gericht. Ze verschenen in gebieden die tot op honderdduizenden kilometers van elkaar verwijderd waren. Drie vlammen hingen samen met een zonnevlek en de vierde met een magnetisch filament. Deze gelijktijdigheid kon geen toeval zijn. Alle erupties vonden binnen slechts enkele minuten plaats en dat impliceerde dat ze met elkaar in verband moesten staan. Zulke erupties worden ‘sympathetische’ erupties genoemd. Dit ter onderscheiding van de ‘simultane’ erupties die niet met elkaar in verband staan en wel toevallig (vrijwel) tegelijk plaatsvinden. Hoewel het bestaan van zulke samenhangende erupties al minstens driekwart eeuw werd vermoed, duurde het tot 2002 voordat hun onderliggende verband bewezen kon worden. Dat gebeurde in eerste instantie op statistische gronden met behulp van opnamen van satellieten die de zon constant in de gaten houden. Het onderzoek naar de oorzaken van dit verband kwam in een hogere versnelling na de Grote Eruptie van 1 augustus 2010, toen vrijwel op het gehele zichtbare halfrond van de zon opeens een tumult van allerlei soorten activiteit plaatsvond. De verklaring voor de onderlinge samenhang is dat sommige actieve gebieden op de zon via magnetische lussen in de corona met elkaar zijn verbonden. Een kleine verstoring in één zo’n gebied kan zich daardoor van het ene punt naar het andere verplaatsen en daar ook een verstoring veroorzaken. Omdat het om elektromagnetische processen gaat, verplaatsen deze interacties zich razendsnel en kan er een soort kettingreactie van zonnevlammen, coronale massa-uitstotingen en andere magnetische verschijnselen plaatsvinden. Momenteel bevindt de zon zich weer in een periode van maximale activiteit en is de kans op sympathetische erupties mogelijk ook groter. En daarmee ook de kans op de effecten ervan op de aarde, zoals verstoringen van satellieten, de telecommunicatie en elektriciteitsnetwerken. (GB/Spaceweather.com) (Image credit: (NASA/Solar Dynamics Observatory)
