Japanse wetenschappers hebben een verklaring gevonden
voor het feit dat de ejecta-dekens rond sommige inslagkraters een duidelijk stralenpatroon vertonen, maar die rond andere niet.
De oorzaak blijkt te liggen bij het terrein waar de inslag plaatsvond (Physical Review Letters, 26 juni). Wanneer een meteoroïde zich met hoge snelheid in de grond boort, wordt het daar aanwezige gesteente verpulverd en over de omgeving verspreid.
Dat wordt de ejecta-deken genoemd. In het centrum daarvan blijft een krater achter.
Als je zo’n krater probeert na te bootsen, bijvoorbeeld door een metalen bal op een zandbed te laten neerploffen, vertoont de ejecta-deken eigenlijk nooit een ‘stralenkrans’.
Toch bestaan ze in het echt wel.
Op een dag zag een van de wetenschappers
een filmpje op YouTube van scholieren die op de hiervoor beschreven manier kratertjes maakten.
En sommige daarvan vertoonden wel degelijk een stralenkrans.
Deze laatste hadden iets gemeenschappelijks: ze ontstonden in gevallen waarin het zandbed niet netjes was gladgestreken, maar een beetje rommelig was.
Om dat nader te onderzoeken hebben de wetenschappers een regelmatig patroon van zeshoekige ‘valleien’ in een vlak zandbed gedrukt.
Bij herhaling van het experiment bleek dat elke vallei die de rand van de neerploffende bal raakte een straal produceerde.
Door allerlei factoren te variëren
stelden de onderzoekers vast dat het aantal stralen dat gevormd werd slechts van twee dingen afhankelijk was: de grootte van de bal en de afstand tussen de valleien.
Met behulp van computersimulaties is vervolgens aangetoond dat de schokgolven van de inslag als het ware door de valleien worden gekanaliseerd.
Het bijzondere van deze ontdekking is dat zich nu uit het aantal stralen rond een krater laat afleiden hoe groot de inslaande meteoroïde moet zijn geweest. (EE)