Amerikaanse en Canadese astronomen hebben een sterrenstelsel met negen ringvormige structuren ontdekt. Het stelsel, LEDA 1313424, staat op een afstand van ongeveer 570 miljoen lichtjaar in het sterrenbeeld Pisces (Vissen) en zijn ringvormige structuren wijzen erop dat er ooit een kleiner stelsel doorheen is gegaan. Daardoor ontstonden dichtheidsveranderingen die expanderende ringen veroorzaakten. Tot nu toe werden in ringstelsels hooguit drie ringen gevonden en meestal slechts twee. Het stelsel, bijgenaamd ‘Stierenoog’, werd in 2019 ontdekt op opnamen van de Legacy Survey, een fotografische inventarisatie van de gehele noordelijke hemel. Het vertoonde tijdens een eerste, visuele inspectie drie ringen en enkele sporen van ringbogen. Latere waarnemingen, verricht met de Hubble Space Telescope, brachten acht ringen aan het licht. En vervolgens werd op opnamen van de Dragonfly-wijdhoek telescoop in New Mexico nog een negende, buitenste ring gevonden. Alle ringen vertonen zich onder dezelfde hoek (42o) en hebben dezelfde lengte breedteverhouding (0,75). Alleen het centrum van hun ellipsen varieert. Enkele ringen rond het centrum zitten dicht op elkaar, terwijl ze meer naar buiten toe op grotere onderlinge afstanden liggen. De buitenste ring bestaat slechts uit losse, zwak stralende gebiedjes op ruim 200.000 lichtjaar van het centrum. Het zijn waarschijnlijk de overblijfselen van de oudste ring, die inmiddels vrijwel geheel in zijn omgeving is opgelost. Via spectroscopische opnamen, verricht met de Keck-telescoop op Hawaii, hebben Imad Pasha en collega’s ook de veroorzaker van het ringenstelsel geïdentificeerd. Het blijkt een heel lichtzwak dwergachtig stelsel te zijn op 130 lichtjaar ten westen van het hoofdstelsel. Deze dwerg zou volgens berekeningen ongeveer 55 miljoen jaar geleden met een snelheid van 700 kilometer per seconde door het ‘Stierenoog’ zijn getrokken. Het dwergstelsel is er nu nog met een vaag spoor van gas mee verbonden. Helaas duren de door zulke ringen gedomineerde perioden kosmisch gesproken slechts heel kort, waardoor de kans op het waarnemen ervan heel klein is. De ringen zijn meestal alweer na een paar honderd miljoen jaar verdwenen. GB/Astrophysical Journal Letters 980: L3) (Image credit: NASA/ESA/Yale University)
