Onderzoekers van de universiteiten van Heidelberg en Wenen hebben vastgesteld dat de Hyaden, een bekende open sterrenhoop in het sterrenbeeld Stier, bezig is om uit elkaar te vallen.
Ook hebben ze op slechts een paar honderd lichtjaar van de zon een nabije ‘rivier’ van minstens 4000 sterren opgespoord, die het restant lijkt te zijn van een veel grotere sterrenhoop.
Beide ontdekkingen zijn gedaan aan de hand van gegevens van de Gaia-satelliet.
In de loop van hun leven verliezen open sterrenhopen voortdurend sterren aan hun omgeving.
De ‘slierten’ van sterren, zogeheten getijdenstaarten, die daarbij ontstaan geven inzicht in de manier waarop de sterrenhoop oplost.
Tot nu toe waren in en rond de Melkweg alleen bij grote bolvormige sterrenhopen en dwergsterrenstelsels van die getijdenstaarten waargenomen.
Maar theoretisch zouden ze ook bij open sterrenhopen moeten bestaan.
Open sterrenhopen zijn verzamelingen van ruwweg honderd tot enkele duizenden sterren die vrijwel gelijktijdig uit dezelfde samentrekkende gaswolk zijn ontstaan en met dezelfde snelheid door de ruimte bewegen.
Door invloeden van buitenaf beginnen deze sterren zich na een paar honderd miljoen jaar echter te verspreiden.
Een belangrijke factor daarbij is de getijdenkracht van het sterrenstelsel waartoe ze behoren.
Door de beweging van de sterrenhoop door de Melkweg vormen zich ‘staarten’ van sterren, die het begin van het einde van de sterrenhoop betekenen.
De astronomen hebben dat verschijnsel nu voor het eerst waargenomen bij de Hyaden.
Daartoe hebben ze gegevens bestudeerd van de Gaia-satelliet, die bezig is om de ruimtelijke posities en snelheden van sterren in onze Melkweg heel nauwkeurig te bepalen.
Bij het onderzoek zijn twee getijdenstaarten in de Hyaden ontdekt, bestaande uit ongeveer 500 sterren die zich tot op 650 lichtjaar van de sterrenhoop hebben verspreid.
Verrassend genoeg is in de Gaia-gegevens ook een grote verzameling sterren opgedoken die precies de verwachte kenmerken vertoont van een sterrenhoop die al helemaal uit elkaar getrokken is.
Vanaf de aarde gezien bestrijken deze nabije sterren bijna de hele hemel, maar nu pas is duidelijk geworden dat ze bij elkaar horen.
Geschat wordt dat ze een sterrenhoop hebben gevormd die aanzienlijk omvangrijker was dan alle sterrenhopen die momenteel in onze omgeving te zien zijn.
Het verval van deze sterrenhoop zou ongeveer een miljard jaar geleden zijn begonnen. (EE)