Astronomen hebben twee superzware zwarte gaten ontdekt die als twee sumoworstelaars om elkaar draaien. Ze zijn ongeveer driehonderd lichtjaar van elkaar verwijderd en bevinden zich op ongeveer 800 miljoen lichtjaar van de aarde, in het hart van twee samensmeltende actieve sterrenstelsels. Dubbele actieve sterrenstelsels als deze waren in het vroege heelal, sterrenstelsels vaker met elkaar in botsing kwamen, waarschijnlijker talrijker dan tegenwoordig. Dat er nu een voorbeeld is gevonden op ‘slechts’ 800 miljoen licht jaar is vrij bijzonder. Het superzware duo is bij toeval ontdekt. Op detailrijke Hubble-opnamen van hun moederstelsel waren drie optische diffractiepieken te zien, die duidden op het bestaan van een grote concentratie van gloeiend zuurstofgas binnen een heel klein gebied. Dat was een aanwijzing dat zich in het hart van het sterrenstelsel iets bijzonders afspeelt. (Diffractiepieken ontstaan wanneer licht van een heel klein gebied in de ruimte wordt afgebogen langs obstructies binnenin de telescoop, zoals een vangspiegel.) Toen de astronomen hetzelfde sterrenstelsel op röntgengolflengten waarnamen met de Chandra-ruimtetelescoop, zagen ze twee afzonderlijke bronnen van energierijke straling die samenvielen met de heldere lichtpieken die met Hubble te zien waren. Daaruit kon al worden afgeleid dat het om twee dicht om elkaar draaiende zwarte gaten zou kunnen gaan gaan. Al bestaande gegevens van de VLA-radiotelescoop bij Socorro, New Mexico (VS) hebben dit vermoeden bevestigd. Onduidelijk is nog waar de derde diffractiepiek op de Hubble-beelden vandaan komt. De oorzaak ervan kan liggen bij gas dat wordt bestookt door een jet van snel bewegend plasma die door een van de zwarte gaten wordt ‘afgevuurd’. Maar er zijn meer gegevens nodig om hier duidelijkheid over te krijgen. De twee superzware zwarte gaten bevonden zich ooit in de kernen van twee afzonderlijke sterrenstelsels, die op enig moment met elkaar in botsing kwamen en samensmolten. Deze fusie bracht de zwarte gaten dichter bij elkaar. Naar verwachting zullen ze geleidelijk steeds dichter naar elkaar toe spiralen en over ongeveer 100 miljoen jaar samensmelten – een gebeurtenis waarbij zwaartekrachtgolven worden opgewekt. (EE) (Image credit: NASA, ESA, Joseph Olmsted (STScI)
