De Europese ruimtetelescoop Euclid heeft een verrassende ontdekking gedaan in onze kosmische ‘achtertuin’: een zogeheten Einsteinring. Een Einstein-ring bestaat uit licht van een ver sterrenstelsel dat wordt afgebogen tot een ring die met een voorgrondobject uitgelijnd lijkt te zijn. De benaming verwijst naar Albert Einstein, wiens algemene relativiteitstheorie voorspelt dat zeer zware objecten, zoals sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels, als kosmische vergrootglazen kunnen fungeren, die het licht van verder weg staande objecten versterken. Dit wordt het zwaartekrachtlenseffect genoemd. De nu ontdekte Einstein-ring is gecentreerd rond een bekend elliptisch sterrenstelsel in het sterrenbeeld Draak, met de aanduiding NGC 6505, dat ongeveer 590 miljoen lichtjaar van ons is verwijderd. Dat klinkt ver weg, maar naar kosmische begrippen is NGC 6505 tamelijk dichtbij. Het is aan de scherpe blik van Euclid te danken dat de Einstein-ring rond dit sterrenstelsel nu voor het eerst is waargenomen. De ring rond NGC 6505 bestaat uit licht van een naamloos, veel verder weg gelegen sterrenstelsel, op ruim vier miljard lichtjaar afstand. De zwaartekracht heeft dit licht vervormd terwijl het onze kant op kwam. Astronomen kunnen Einstein-ringen gebruiken om allerlei kosmische vraagstukken op te lossen. Een onzichtbare vorm van materie, donkere materie genaamd, draagt bijvoorbeeld bij aan het tot een ring afbuigen van licht, dus dit is een indirecte manier om deze mysterieuze materie te onderzoeken. Einstein-ringen zijn ook relevant voor het onderzoek van de uitdijing van het heelal, omdat de ruimte tussen ons en deze sterrenstelsels – zowel die op de voorgrond als die op de achtergrond – uitdijt. Zo komen astronomen ook meer te weten over het achtergrondstelsel. (EE) (Image credit: ESA/Euclid/Euclid Consortium/NASA)
