Dit nieuws gaat niet over stoffen in een bepaald soort make-up, maar over de ontdekking van elementen in de atmosfeer van een ultra-hete Jupiter. Ultra-hete Jupiters vormen een groep van reuzenplaneten met een temperatuur boven de 2200 graden Kelvin, vergelijkbaar met die van een koele ster, die op zeer korte afstand rond hun ster draaien. Daardoor zijn de meeste verbindingen in de atmosfeer van zo’n planeet uiteengevallen in atomen en ionen die spectroscopisch aan het licht kunnen worden gebracht. MASCARA-4b werd vier jaar geleden ontdekt met de Multi-site All Sky CAmeRA, vandaar zijn opvallende acroniem. Dat is een wereldwijd netwerk van wijdhoekcamera’s die sterren moeten betrappen op helderheidsvariaties doordat een planeet voor zijn ster langs beweegt. MASCARA-4b is ruwweg anderhalf maal zo groot en zwaar als Jupiter en draait in bijna drie dagen rond zijn ster. Hij doet dat op zeven miljoen kilometer, waardoor zijn atmosfeer een temperatuur van ongeveer 2240 K heeft. In februari en maart 2020 namen Chinese astronomen twee van zulke overgangen van deze ultra-hete planeet waar met de Very Large Telescope van de ESO in Chili. Aan het begin en het einde van de overgangen scheen het sterlicht door de atmosfeer van de planeet heen en verschenen in het sterspectrum absorptielijnen van allerlei atomen en ionen in zijn atmosfeer. Zo vertoonden zich de al eerder ontdekte magnesium, calcium, chroom en ijzer, maar nu ook titaan, rubidium, barium en samarium. Het meest interessant zijn rubidium en samarium, die nu voor het eerst in de atmosfeer van een exoplaneet zijn ontdekt.
Rubidium is een alkalimetaal dat vergelijkbaar is met natrium en kalium, terwijl samarium het eerste zeldzame aardmetaal (lanthanide) is dat in de atmosfeer van een exoplaneet is ontdekt.
Het is tevens het zwaarste element. Tot nu toe was dat barium, dat in de atmosfeer van WASP-67b en 121b was gevonden. De atomen van barium zijn 2,4 maal zo zwaar als die van ijzer, die van samarium 2,6 maal zo zwaar.
En zo blijft ook in de wereld van de exoplaneten het periodiek systeem der elementen groeien. (GB/Astronomical Journal 165: 230)
(Image Credit: ESO/M. Kornmesser)
