In 2018 zagen astronomen dat de corona – een wolk van wervelend witheet plasma – van het superzware zwarte gat 1ES 1927+654 – plotseling verdween en zich in de loop van de maanden geleidelijk weer herstelde. Dit unieke verschijnsel speelde zich af in het hart van een sterrenstelsel op 100 miljoen lichtjaar van de aarde. En nu doet 1ES 1927+654 opnieuw van zich spreken. Een onderzoeksteam van het Massachusetts Institute of Technology heeft geconstateerd dat het zwarte gat flitsen van röntgenstraling uitzendt die elkaar steeds sneller opvolgen – een gedrag dat nog nooit eerder bij een zwart gat is waargenomen. De onderzoekers presenteren hun bevindingen op de 245e bijeenkomst van de American Astronomical Society in National Harbor, Maryland (VS), en zullen de resultaten binnenkort publiceren in Nature. De astronomen hebben een aantal scenario’s onderzocht om de flitsen te verklaren. Ze denken dat de meest waarschijnlijke oorzaak een witte dwergster is – de extreem compacte kern van een dode ster die om het zwarte gat draait en steeds dichter bij diens waarnemingshorizon komt. Als dit het geval is, moet de witte dwerg een indrukwekkende balanceeract uitvoeren: tot dicht bij de rand van het zwarte gat komen zonder erin te vallen. ‘Een andere mogelijkheid is dat de corona van het het zwarte gat afwisselend groter en kleiner word, en dat deze oscillaties elkaar sneller opvolgen wanneer de corona begint te krimpen’, aldus Megan Masterson, promovendus natuurkunde aan het MIT, die bij de ontdekking betrokken was. Als het verschijnsel inderdaad door een witte dwerg wordt verzaakt, dan is deze naar schatting slechts een paar miljoen kilometer van de waarnemingshorizon van het zwarte gat verwijderd. Hij bevindt zich als het ware aan de rand van de afgrond. De onderzoekers voorspellen echter dat de ster niet in het zwarte gat zal vallen. Terwijl de witte dwerg door de zwaartekracht van het zwarte gat naar binnen wordt getrokken, stoot hij een deel van zijn buitenste laag af. Dit resulteert in een kleine terugslag, die ervoor zorgt dat de witte dwerg – zelf ook een uiterst compact object – aan de veilige kant van de waarnemingshorizon blijft. (EE) (Image credit: Aurore Simonnet/Sonoma State University)
