Image default

Reuzenplaneten en ‘mislukte’ sterren hebben weinig gemeen

Waarnemingen met de Gemini Planet Imager (GPI) van de Gemini South-telescoop in Chili wijzen erop dat grote planeten en bruine dwergen, oftewel (te) kleine sterren, niet op dezelfde manier ontstaan.
De GPI maakt gebruik van een coronagraaf, waarmee het licht van en ster wordt afgeschermd om zo zwakke objecten in diens naaste omgeving te kunnen opsporen.
Bij 300 zon-achtige sterren die met behulp van dit instrument zijn bekeken zijn zes reuzenplaneten en drie bruine dwergen ontdekt.
Bruine dwergen hebben meer massa dan planeten, maar zijn niet zwaar genoeg om waterstof in zwaardere elementen om te zetten, zoals echte sterren dat doen.
Een analyse van deze waarnemingen laat zien dat bruine dwergen en reuzenplaneten niet zo veel met elkaar gemeen hebben. Waar zware bruine dwergen talrijker zijn dan minder zware, is dat bij planeten juist andersom.
Bovendien bevinden bruine dwergen zich doorgaans verder van hun moederster.
Dat wijst erop dat bruine dwergen op vergelijkbare wijze ontstaan als sterren: door samentrekking van een grote wolk van gas en stof.
Planeten ontstaan juist door samenklonteringen van grote aantallen brokjes ijs en gesteente.
Een ander opvallend resultaat van de GPI-survey is dat alle ontdekte planeten om de zwaarste van de onderzochte sterren cirkelen, sterren met minstens anderhalf keer zoveel massa als de zon.
En dat terwijl planeten zich juist makkelijker laten opsporen bij lichtere, zwakkere sterren.
Dit ‘tegenstrijdige’ verband werd al geruime tijd vermoed: het is een bevestiging van het ‘bottom-up’-scenario voor de planetenvorming.
Ook wijst de survey erop dat het aantal reuzenplaneten, planeten van het type Jupiter, daalt naarmate de afstand tot de ster groter is dan die tussen de zon en Jupiter.
Het lijkt er dus op dat ‘onze’ Jupiter zich zo’n beetje op de meest normale plek in het zonnestelsel bevindt.
Zowel op veel kleinere als op veel grotere afstanden van een ster zijn zulke planeten minder talrijk. Hoe dan ook komen reuzenplaneten niet veel voor bij zonachtige sterren. (EE)

Ook interessant

Ruimtetelescoop Euclid ziet weer scherp

stipmedia

Binnenkort staat er (tijdelijk) een ‘nieuwe’ ster aan de hemel

stipmedia

IJskorst van Jupitermaan Europa is dikker dan gedacht

stipmedia

Ruwweg één op de tien ‘tweelingsterren’ consumeert planetair materiaal

stipmedia

Bijzonder oude ster ontdekt in Grote Magelhaense Wolk

stipmedia

Ruimtetelescoop Euclid moet ‘ont-ijst’ worden

stipmedia