Nooit eerder werden er zoveel raketten gelanceerd als in 2021: 133. En het ziet ernaar uit dat ook 2022 een recordjaar gaat worden, met name dankzij China en SpaceX.
Tegelijkertijd zijn hoog boven de aarde de laatste jaren opvallend veel lichtende nachtwolken te zien.
Dat is geen toeval: nieuw onderzoek wijst erop dat raketlanceringen van grote invloed zijn op het ontstaan van wolken in de mesosfeer.
Lichtende nachtwolken zijn ijle wolken die voorkomen op een hoogte van 80 tot 85 kilometer – veel hoger dan gewone wolken, die niet verder komen dan ongeveer twintig kilometer.
Hierdoor weerkaatsen ze na zonsondergang nog een hele tijd zonlicht, waardoor ze wit of ‘elektrisch blauw’ oplichten.
Bij ons is het verschijnsel in de maanden mei, juni en juli te zien, de maanden dat de zon ’s avonds slechts laag onder de noordelijke horizon staat.
Een onderzoeksteam onder leiding van Michael Stevens van het Naval Research Lab in Washington D.C. (VS) heeft nu gegevens bekeken van NASA-satelliet AIM, die in 2007 is gelanceerd om hoge wolken in de aardatmosfeer te onderzoeken.
Daarbij hebben de wetenschappers een sterke correlatie ontdekt tussen het aantal raketten dat elk jaar in juli wordt gelanceerd en de aantallen wolken in de mesosfeer.
De oorzaak daarvan ligt voor de hand: raketten stoten pluimen van waterdamp uit, en de wind voert deze waterdamp naar de polaire mesosfeer, waar hij als ‘grondstof’ dient voor de vorming van lichtende nachtwolken.
Met name raketten die tussen 23.00 uur en 10.00 uur plaatselijke tijd worden gelanceerd zijn effectief.
Dan voeren de dagelijkse windpatronen de pluimen naar het gebied dat ’s nachts nog door de zon wordt aangelicht.
De eerste aanwijzingen dat raketten een rol spelen bij de vorming van lichtende nachtwolken werden overigens al begin jaren 20 van deze eeuw ontdekt.
Toen konden specifieke lanceringen van spaceshuttles in verband worden gebracht met oplevingen van dit meteorologische verschijnsel. (EE)
(Foto: Rijk-jan Koppejan)
