Amerikaanse en Canadese astronomen hebben voor het eerst radiostraling van een cepheïde waargenomen.
Cepheïden zijn superreuzen die heel regelmatig pulseren en in datzelfde tempo ook in helderheid variëren.
Deze variatie hangt nauw samen met hun absolute helderheid, ofwel lichtkracht, waardoor deze sterren een belangrijke rol spelen bij het bepalen van de afstand van de sterrenstelsels waarin zij voorkomen en zo ook van de architectuur van het heelal. De betreffende cepheïde is Delta Cephei, het prototype van dit soort veranderlijke sterren. Lynn Matthews en collega’s observeerden deze ster in 2018 gedurende een drietal perioden met de Karl G. Jansky Very Large Array (VLA), een grote radio-interferometer in de Amerikaanse staat New Mexico.
De waarnemingen vonden plaats in de periode waarin deze pulserende ster zijn grootste omvang en laagste temperatuur bereikte.
Dat gebeurt telkens om de 5,4 dagen. Tijdens een van deze drie perioden werd een constante radiostraling op een golflengte van twee centimeter ontvangen, maar tijdens de twee andere meetperioden niet. Deze twee non-detecties impliceren volgens de astronomen dat de uitgezonden radiostraling niet samenhangt met een specifieke pulsatiefase van de ster, tenzij de intensiteit van de geproduceerde straling van cyclus tot cyclus sterk varieert. Mogelijke oorzaken van de straling zijn een soort opvlammingen in de chromosfeer van de ster, plaatselijk actieve gebieden aan het oppervlak, of een proces in de sterrenwind.
De eigenschappen van de radiostraling lijken vooralsnog niet te wijzen op de invloed van een begeleidende dwergster, hoewel deze mogelijkheid niet volledig kan worden uitgesloten.
Enkele jaren geleden ontdekten andere astronomen al dat de intensiteit van de röntgenstraling van Delta Cephei in de loop van zijn pulsatieperiode sterk varieert. De intensiteit vertoont telkens een piek als de ster zijn maximale omvang en minimale temperatuur bereikt. Ook hier is de oorzaak van deze ‘röntgenuitbarstingen’ nog niet duidelijk. Dat de piek steeds plaatsvindt tijdens dezelfde pulsatiefase sluit ook hier de invloed van een nabije begeleider uit. Mogelijk gaat het hier om een soort opvlammingen in de corona of om het effect van schokgolven die door de pulsatie worden opgewekt. (GB/Astronomical Journal 165: 92) (Image Credit: (NASA/JPL-Caltech/Iowa State)
