Dertig jaar geleden werden de allereerste exoplaneten ontdekt bij het snel rondtollende restant van een ingestorte ster, een zogeheten pulsar.
Nieuw onderzoek wijst erop dat dit soort planetenstelsels heel zeldzaam zijn. Dat hebben Britse astronomen gisteren (dinsdag 12 juli) bekend gemaakt tijdens de National Astronomy Meeting die deze week in Warwick (VK) wordt gehouden.
Pulsars zijn snel ronddraaiende neutronensterren – de meest compacte sterren in het heelal, die ontstaan tijdens de hevige explosie aan het einde van het bestaan van zware sterren.
Pulsars zenden bundels van radiostraling uit vanaf hun magnetische polen, en worden daarom ook wel kosmische vuurtorens genoemd.
Steeds als zo’n bundel eventjes richting aarde wijst, zien astronomen de neutronenster even oplichten. In 1992 ontdekten astronomen kleine onregelmatigheden in het pulsgedrag (en dus de rotatie) van pulsar PSR B1257+12.
Daaruit kon worden afgeleid dat er minstens één planeet om deze pulsar draait. Later is gebleken dat het om zeker drie planeten gaat, die qua massa vergelijkbaar zijn met de rotsachtige planeten in ons eigen zonnestelsel. Nadien is nog een handjevol pulsars met planeten ontdekt.
Hoe pulsarplaneten ontstaan en weten te overleven is nog onduidelijk.
Maar een analyse van de signalen van achthonderd pulsars die de afgelopen vijftig jaar door de radiosterrenwacht van Jodrell Bank zijn gevolgd laat zien dat minder dan een half procent van alle bekende pulsars door planeten worden begeleid.
Het onderzoeksteam, onder leiding van Iuliana Nițu van de Universiteit van Manchester, heeft met name gezocht naar signalen die wijzen op de aanwezigheid van planeetachtige objecten met maximaal honderd keer zoveel massa als de aarde en omlooptijden van twintig dagen tot zeventien jaar.
Dat heeft tien mogelijke detecties opgeleverd, waarvan het systeem PSR J2007+3120 het meest veelbelovend lijkt.
Rond deze pulsar zouden minstens twee planeten kunnen draaien die wat zwaarder zijn dan de aarde en omlooptijden van ongeveer 1,9 en 3,6 jaar hebben.
Het onderzoek geeft ook informatie over de vorm van de banen die de pulsarplaneten doorlopen.
Anders dan de bijna-cirkelvormige planeetbanen in ons eigen zonnestelsel zouden ze sterk elliptische banen volgen.
Dat wijst erop dat het ontstaansproces van pulsar-planetenstelsels heel anders is dan dat van de meer gangbare ster-planetenstelsels. (EE)
(Image Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS)
