Zenit november 2025

Protoplanetaire schijven nader onderzocht

Dat planeten geboren worden in schijven van gas en stof rondom jonge sterren is algemeen bekend. Maar over de bijzonderheden van deze protoplanetaire schijven en het planeetvormingsproces valt nog veel te ontdekken. Telescopen als ALMA en de James Webb Space Telescope gunnen ons een steeds scherpere blik op deze schijven, wat interessante resultaten oplevert. Zo blijken planeetvormende schijven rond lichte sterren rijk te zijn aan koolstofverbindingen, wat consequenties heeft voor de chemische samenstelling van de planeten die daar ontstaan. De complexe organische moleculen die in deze schijven worden gevonden, werpen een interessant licht op de oorsprong van de bouwstenen van leven, want deze moleculen zijn ook betrokken bij het planeetvormingsproces. Verder blijkt dat planneten die tot de categorie van de zogeheten superaardes behoren – een type planeet dat niet voorkomt in ons zonnestelsel – bij voorkeur ontstaan in kleine protoplanetaire schijven waarin zich geen Jupiterachtige reuzenplaneten vormen. Stuk voor stuk boeiende onderzoeksresultaten van Nederlandse en in Nederland werkzame sterrenkundigen in de nu volgende thema-artikelen.

• Complexe koolstofverbindingen rond jonge sterren
• Bouwstenen van leven in planeetvormende schijven
• In gesprek met Albert Bosma: ‘Mijn meetset gaf de doorslag dat donkere materie er echt is
• Het voorspellen van poollicht
• Het ontstaan van de Geminiden meteorenzwerm
• NGC-object van de maand: NGC 7209: sterrenhoop in de Hagedis
• Amateurs Actief: Een halve totale maansverduistering
• Kosmische vlinder baart planeten

Dit en nog veel meer in het novembernummer van Zenit

Zenit is hét magazine voor sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Neem nu een JAARABONNEMENT en ontvang gratis een sterrenkundig jaarboek CADEAU.