Zenit mei

Het ‘diepe’ heelal

Omdat het licht van ver verwijderde objecten vaak miljarden jaren naar ons onderweg is, gunt het verre
heelal ons een blik in het kosmische verleden. Quasars bijvoorbeeld, superzware zwarte gaten die materie en energie vaak in twee tegenover elkaar gelegen jets uitstoten, waren miljarden jaren geleden veel talrijker dan nu. Hoe deze superzware zwarte gaten al kort na de oerknal konden ontstaan is vooralsnog een raadsel, evenals de rol die quasars speelden in de zogeheten reionisatie van het jonge heelal. Onderzoek met de LOFAR-radiotelescoop naar quasars probeert deze en andere vragen te beantwoorden. Op de grootste afstandschalen heeft het heelal een sponsstructuur: uitgestrekte filamenten van sterrenstelsels verbinden (super)clusters met elkaar. Hoe dit kosmisch web is ontstaan en geëvolueerd, is nog steeds onderwerp van onderzoek. Duidelijk is dat de raadselachtige donkere materie hierin een hoofdrol speelde, zo blijkt uit computersimulaties. Toch voorspelt de theorie een sterkere mate van klontering van sterrenstelsels in het heelal dan de waarnemingen laten zien.

• Het ‘diepe’ heelal
• Radiomonsters bestonden al in het vroege heelal
• Het kosmologisch standaard model getest met FLAMINGO
• Gammaflits GRB230307A: een fabriek van zware elementen
• Dimorphos door DART van vorm veranderd
• NGC-object van de maand: NGC 5068: balkspiraal in Virgo
• Amateurs Actief: Komeet 12P/Pons-Brooks
• Astrofoto onder de loep: Spectraallijnen van de Orionnevel
• Meteorietenregen boven Duitsland

Dit en nog veel meer in het meinummer van Zenit.

Zenit is hét magazine voor sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Neem nu een JAARABONNEMENT en ontvang gratis een sterrenkundig jaarboek CADEAU.